Milities in Brazilië lijken hun
aanwezigheid en macht te vergroten
Een recente reeks moordpartijen door milities in Brazilië leiden tot
een toegenomen publieke discussie over de wijdverbreide aanwezigheid en
macht van deze criminele groepen, die ondanks hun lange geschiedenis en
hun huidige expansie gehuld blijven in mysterie en relatief onaangetast
door veiligheidsoperaties.
Op 16 april - een maand na de geruchtmakende moord in Rio de Janeiro op mensenrechtenactiviste en gemeenteraadslid Marielle Franco en haar chauffeur
Anderson Gomes - bevestigde de minister van Veiligheid van de stad,
Raul Jungmann,
publiekelijk dat de 'meest waarschijnlijke hypothese' die wordt
onderzocht is, dat milities verantwoordelijk waren voor de moorden. .
De milities van Rio zijn paramilitair-achtige groepen die hun wortels
hebben in een landelijke traditie van doodseskaders die opgroeiden in
het tijdperk van de militaire dictatuur die Brazilië regeerde
van de jaren '60 tot de jaren 80. Ze zijn meestal samengesteld uit
voormalige en huidige leden van de veiligheidsdienst die geweld en dwang
gebruiken om controle te krijgen over typisch achtergestelde
buurten.
Veel van deze groepen genoten aanvankelijk de steun van de
gemeenschappen waar zij opereerden vanwege hun bereidheid om
gewelddadige groepen in de drugshandel te verdrijven, maar velen raakten betrokken bij drugshandel, afpersing en andere
georganiseerde misdaadactiviteiten. Nu heeft de moord op Franco - die
deelnam aan een onderzoek door de regering naar milities in 2008 - en
uitgesproken was tegen geweld gepleegd door milities en politie - een
mediastorm gestimuleerd, waardoor deze criminele groepen in de
schijnwerpers zijn gezet.
Naast vermeende betrokkenheid bij de moord op Franco, werden ook
vermeende militieleden onlangs beschuldigd van het vermoorden van drie
jonge mannen die woonden in een door de overheid gefinancierde
woningbouwproject gecontroleerd door de militie.
Milities zijn ook in verband gebracht met moorden buiten Rio, waaronder in de stad Belém in de
noordoostelijke staat Pará, waar
een golf van zelfmoorden gelinkt aan milities
vergelding kan zijn geweest voor de moorden op twee militaire
politieagenten eerder die dag.
Te midden van deze reeks
militie gerelateerde aanvallen, hebben verschillende Braziliaanse
nieuwsmedia gegevens geanalyseerd die suggereren dat milities hun
territoriale controle en criminele activiteiten uitbreiden in Rio en in geheel
Brazilië. Volgens een recente onderzoeksreeks van O Globo op basis van
officiële overheidsgegevens, controleren milities momenteel een kwart
van de metropoolregio van Rio, waardoor hun aanwezigheid sinds 2010
verdubbeld is.
Als gevolg daarvan leven bijna 2 miljoen mensen, of iets meer dan 15
procent van de regio's totale bevolking, in militie gecontroleerde
zones.
O Globo's onderzoek wees uit, dat de meerderheid van deze milities
zich bezighoudt met afpersing van lokale gemeenschappen in ruil voor 'veiligheid' en toegang tot basisdiensten en goederen, zoals water en
elektriciteit, en het exploiteren van door de overheid gefinancierde
woningbouwprogramma's en bouwcontracten.
In een afzonderlijke analyse
van The Intercept Brasil werd gekeken naar gegevens die waren verkregen
van Disque Denúncia, een groep die klachten van criminele activiteiten
verzamelt van inwoners van Rio. Uit het rapport bleek, dat
militie-activiteiten goed waren voor 65 procent van de 6.000 ingediende
klachten tussen 2016 en 2017, terwijl slechts 35 procent van de klachten
verband hield met drugshandelgroepen.
Milities lijken ook buiten Rio te
groeien en kunnen een negatieve impact hebben op de veiligheid in die
gebieden. De staten wiens inwoners
de meeste militie-gerelateerde klachten hadden ingediend, waren allemaal
in het noorden van Brazilië, het meest gewelddadige gebied van het
land.
(Suriname Mirror/InSight Crime)