zaterdag 18 augustus 2012

Berichtgeving over Chinezen kan genuanceerder

Media kunnen hetze veroorzaken tegen Chinezen

Chinezen in Suriname zijn niet uniek

18-08-2012  OPINIE   Door: Paul Kraaijer


Paramaribo - Een aantal Surinaamse kranten berichtte vrijdag 17 augustus over ‘smerige’ Chinese Dalian-arbeiders te Brokopondo en Chinezen die zouden weigeren mee te werken aan de volkstelling die 13 augustus is begonnen. Mijn ‘Snesie’ om de hoek en die iets verder om de hoek zijn in ieder geval absoluut heel aardig en correct, maar ja, ook een van hun zit wel eens met ontbloot bovenlijf voor de kassa van zijn supermarkt....maar doen anderen dat ook soms niet?

Dalian asfalteert bekende Afobakaweg
Dergelijke berichten kunnen onbewust de gehele Chinese bevolkingsgroep in Suriname in een negatief daglicht plaatsen. Mensen laten zich nu eenmaal snel leiden door wat ze horen of lezen in de lokale media en zijn vervolgens niet in staat om berichten te nuanceren, relativeren of simpelweg op ‘waarde’ in te schatten.

Voorkom stigmatisering
Redacties van kranten in Suriname zijn bijna dagelijks in staat om ongenuanceerde en stigmatiserende artikelen te plaatsen en realiseren zich niet wat dergelijke berichten in de samenleving kunnen veroorzaken. Media hebben een belangrijke taak om op een zorgvuldige en objectieve wijze te berichten en om stigmatisering van een bevolkingsgroep te voorkomen.

De Ware Tijd berichtte 17 augustus 2012 dat bewoners van het dorp Klaaskreek in het district Brokopondo de ‘smerige arbeiders’ van het Chinese asfalteringsbedrijf Dalian ‘meer dan zat’ zijn. Dit bedrijf heeft een stuk bedrijfsterrein bij het dorp, aan de Surinamerivier, waar ongeveer tweehonderd arbeiders wonen. ‘Een grote hoop oude autobanden ligt op het terrein, terwijl liters gebruikte olie worden geloosd naar de Surinamerivier. Ook asfalt, wagenonderdelen en huisafval vormen een vieze troep op het complex. Ook worden grote kuilen gegraven om vervolgens olie en ijzeren tonnen erin te dumpen’, alsdus de krant. ‘Wij eisen dat de vervuiling van ons gebied onmiddellijk wordt gestopt en het terrein ook direct wordt opgeschoond’, aldus een bewoner van Klaaskreek.

Het bekendste Chinees restaurant in Paramaribo
‘Onder andere olievlekken en gebruikte blikjeswaren drijven op de rivier’, zo meldt de krant verder. Cedric Nelom van het Nationaal Instituut voor Milieu en Ontwikkeling in Suriname (NIMOS) weigerde tegenover de krant te zeggen of het NIMOS de situatie al dan niet alarmerend vindt. ‘Ik ben de toestand gaan bekijken, en het is niet goed te noemen. De situatie moet snel verbeterd worden’, geeft hij echter toe, aldus de De Ware Tijd.
Maar, hoe serieus zijn dit NIMOS en de heer Nelom?
Al in juni 2009 werd eenzelfde situatie geconstateerd te Klaaskreek en ook toen reageerde het NIMOS terughoudend en niet daadkrachtig. ‘De mensen (lees: de Chinese arbeiders van Dalian) hebben een andere cultuur en leefmethode. Het is anders dan het bij ons aan toe gaat. Ze zijn gewoon een beetje slordiger dan wij’, aldus toenmalig NIMOS-directeur Marlene Harris in De Ware Tijd van 13 juni 2006.

‘Een enorme vliegenplaag, ondraaglijke stank en onhygiënische toestanden veroorzaakt door fecaliën die in de badkamer worden weggespoeld naar een dichtbegroeide kreek met stilstaand water, en voedselresten op de keukenvloer. Dat zijn de bevindingen van een interdepartementale missie die zich begin deze maand heeft georiënteerd op het woon- en bedrijfscomplex van Dalian Investement Company te Klaaskreek, Brokopondo. (...) Een moordende geur slaat vanuit de bad- en toiletruimte waar toiletpotten ontbreken.’ Bewoordingen uit De Ware Tijd van 13 juni 2006.

Kennelijk heeft de overheid de afgelopen jaren verzuimd om het complex met regelmaat te bezoeken en te controleren op bijvoorbeeld hygiëne. Het NIMOS verdient een grote onvoldoende. Je kunt je afvragen of het die Chinese arbeiders zelf te verwijten is dat zij kennelijk moeten verblijven in een erbarmelijke leefsituatie..... De oorzaak of oorzaken van de vervuilende omstandigheden zijn door de krant niet belicht.

Een ander artikel dat gisteren, 17 augustus, in het Dagblad Suriname verscheen, maakt melding van Chinezen die zouden weigeren mee te werken aan de volkstelling die sinds 13 augustus in het land wordt gehouden. Een veldwerker, die – zoals zo vaak het geval is in artikelen in Surinaamse kranten - anoniem wenste te blijven, heeft tegenover de krant verklaard dat zij de meeste hinder ondervindt van ‘de Chinese gemeenschap’. Chinezen zouden weigeren informatie te verschaffen. ‘Zij houden hun kaken stijf op elkaar en weigeren steevast antwoord te geven op de vragen’, zo schrijft de krant. De veldwerker zegt in de krant het vermoeden te hebben dat Chinezen bang zijn dat verkregen informatie gebruikt zal worden door de Belastingdienst.

Waar dat vermoeden op gebaseerd is blijft een vraagteken, door onzorgvuldige ‘journalistiek’. Overigens heb ik vernomen dat ook ‘gewone’ Surinamers die op hun percelen een tweede woning hebben gebouwd en die verhuren aan mensen liegen over de ‘status’ van de huurders. Er zijn verhuurders die in zo’n geval zeggen dat het bijvoorbeeld familieleden zijn die tijdelijk even door omstandigheden in de woning mogen verblijven en die niet huren. Dat leugentje voor eigen bewustwil zou te maken hebben met belastingtechnische zaken.......

Chinezen zelf niet door journalisten benaderd
Zowel in juni 2006 als in augustus 2012 werden geen Chinese Dalian arbeiders te Klaaskreek in De Ware Tijd aan het woord gelaten om hun verhaal te doen...... Het Dagblad Suriname heeft verzuimd om een reactie te verkrijgen van een of meerdere Chinezen die bezoek heeft/hebben gekregen van een ‘volksteller’. Hoor en wederhoor moet toch een basisprincipe zijn in de journalistiek, ook in Suriname? Deze artikelen bevestigen weer eens dat enige ethiek en kwaliteit onder Surinaamse journalisten ontbreken.

Een van de vele Chinese supermarkten
Chinezen zijn al een aantal jaren met regelmaat ‘aan de beurt’ in Surinaamse kranten. Een snelle wandeling door zes jaren berichtgeving in met name De Ware Tijd over Chinezen in Suriname levert diverse artikelen op met een negatieve teneur over deze grote bevolkingsgroep in het land. Daarbij wordt vaak voorbij gegaan aan de positieve invloeden van Chinezen op en in de Surinaamse samenleving, zoals de grote zichtbare aanwezigheid van Chinezen in het midden- en kleinbedrijf. Het zijn zelfs vooral Chinezen die zich in het diepe binnenland vestigen met kleine supermarkten in goudwinningsgebieden.
Natuurlijk zijn er onder de vele Chinezen mensen die nauwelijks Nederlands of Sranantongo kunnen spreken, natuurlijk zijn er Chinezen die in aanraking komen met politie en Justitie, natuurlijk zijn er Chinezen die zich asociaal kunnen gedragen, natuurlijk zijn er illegale Chinezen, maar zijn de Chinezen in Suriname uniek? Neen, onder iedere bevolkingsgroep zijn ‘uitwassen’ te vinden. Zoals je Chinezen overal in de wereld tegenkomt, zo kom je ze ook overal in Suriname tegen. In Suriname wordt vooral positief bericht als het kleurrijk Chinees nieuwjaar wordt gevierd. Daar springen journalisten ieder jaar bovenop.

Honden
Maar, eind april 2006 sprong ook een journalist van De Ware Tijd op het feit dat Chinezen houden van hondenvlees. De krant liet een dierenarts aan het woord: ‘Het eten van hondenvlees is in principe niet schadelijk voor menselijke consumptie. In ieder geval niet op de manier waarop Chinezen traditioneel de beesten slachten en bereiden.’ Het op onhygiënische en wrede wijze slachten van honden, heeft de afgelopen week veel stof doen opwaaien, zo berichtte de krant. Volgens de krant zou ‘vooral in Paramaribo -Noord, maar ook elders in Suriname, veel hondenvlees worden geconsumeerd. In bepaalde restaurants prijkt een portie hondenvlees, in allerlei variaties, prominent op het menu. Een pondje hondenvlees ontbreekt tegenwoordig niet op menige boodschappenlijst.’ De krant ging zelfs zo ver door te beweren dat mannen, die de prestaties tussen de lakens drastisch willen verbeteren, hondenvlees eten ‘dat het een lieve lust is’.

Verkeersregels
Een heel opmerkelijk artikel verscheen in De Ware Tijd van 1 juni 2006 met als kop ‘Chinezen moeten verkeersregels kennen’. De eerste zin van het artikel luidt alsvolgt: ‘Het wordt de hoogste tijd dat Chinezen, en met name de groep die zich de laatste jaren in Suriname heeft gevestigd, voorgelicht wordt over de verkeersregels. Het komt vaker voor dat een steeds grotere groep Chinese autobestuurders deze regels aan zijn laars lapt.’
Opmerkelijk, omdat niet alleen Surinamers van Chinese afkomst de verkeersregels niet kennen. Het algemene verkeersgedrag en –kennis in Suriname is diep treurig. Dat bleek onder andere tijdens een Verkeersveiligheidsbeurs begin augustus in Paramaribo. Bij een verkeersbordenspelletje van een rijschool werd duidelijk dat velen die hadden deelgenomen aan het spel, de betekenis van verkeersborden niet bleken te kennen. Dat berichtte de Times of Suriname dinsdag 14 augustus 2012. En ook is het een feit dat zeker negentig procent van alle gemotoriseerde weggebruikers niet bij zebrapaden stopt om voetgangers veilig over te laten steken...... Het zijn dus niet alleen Chinezen die de verkeersregels niet kennen.

Aversie
In De Ware Tijd van 1 februari 2007 was te lezen dat er ‘een groeiende aversie waar te nemen tegen vreemdelingen’ is. Surinamers zouden vooral Brazilianen en de nieuwe Chinezen niet kunnen luchten. Zo’n tweederde van de samenleving ziet hen liever gisteren dan vandaag het land verlaten, aldus de krant en die informatie zou blijken uit een IDOS-opiniepeiling. Chinezen zouden een voorkeursbehandeling krijgen bij het opzetten van bedrijven, zo meldde de krant.

Overspoelen
‘Marowijne niet overspoelen met Chinezen’. Zo luidde de kop boven een artikel in De Ware Tijd van 7 januari 2009. De mogelijke komst in het district van een grote Chinese palmolieplantage leidde tot een storm van kritiek. ‘Het belangrijkste probleem is dat wij niet overspoeld willen worden met Chinezen in het district. Dat ze in grote hoeveelheden naar Marowijne komen kan niet door de beugel.’ Woorden van politicus Ronny Brunswijk uit Moengo. Er waren geruchten dat een Chinese onderneming honderden arbeiders uit China wilde laten overkomen om op de plantage te gaan werken en dat zou ten koste gaan van lokale arbeiders. De plantage is er anno augustus 2012 nog steeds niet.......

Mensenhandel
Eind vorig jaar doken er berichten op over vermeende Chineze mensenhandelaren. Zij zouden ‘vrij spel’ hebben in Suriname. Media meldden dat de meeste slachtoffers uit China tewerk zouden worden gesteld in supermarkten, erotische massagesalons en de bouwsector. Zowel via legale als illegale wegen zouden de slachtoffers naar Suriname worden gebracht. Dat zou gebleken zijn uit een zogenoemde criminaliteitsbeeldanalyse van het Korps Politie Suriname. Een anonieme hooggeplaatste veiligheidsfunctionaris erkende tegenover De Ware Tijd, dat de Chinese maffia al jaren actief is in de mensenhandel in Suriname. Justitie lijkt echter aan handen en voeten gebonden en kan niet effectief optreden wegens gebrek aan bewijs, zo berichtte de krant.
En, als er geen voldoende bewijs is dan zou je terughoudend moeten zijn in je berichtgeving, om te voorkomen dat een bevolkingsgroep ten onrechte wordt gecriminaliseerd en gestigmatiseerd.

Ingeburgerd of niet.......
'Allochtone' Chinezen zijn volledig ingeburgerd
Chinezen zijn al vele, vele jaren ingeburgerd in Suriname. De eersten kwamen al in 1853 om als planters te gaan werken op de plantage Catharina Sophia in het district Saramacca. Ze zijn geaccepteerd, zijn hard werkende mensen en dragen een belangrijke steen bij aan de economische ontwikkeling van Suriname en de meesten spreken ook nog eens redelijk tot goed Nederlands of/en Sranantongo.
Maar, helaas lijkt het soms of ze net zo gestigmatiseerd en over één kam geschoren worden als de ‘allochtone’ Marokkanen in Nederland. En hier ligt een belangrijke corrigerende taak voor vooral de Surinaamse media.....