15-05-2014 Door: Paul Kraaijer
Paramaribo - ‘Hoewel creatief schrijven een kunstvorm is, is het vooral een vak waarin elk genre zijn specifieke technieken of vormen heeft. Tegenwoordig kun je voor alle kunstdisciplines waar interesse voor bestaat, een opleiding volgen. Men gaat er gevoegelijk vanuit, dat wanneer je kunt schrijven je automatisch verhalen kunt schrijven. Dat is vooral nièt het geval, anders zouden alle Neerlandici schrijvers zijn. Het gaat bij creatief schrijven om de creativiteit, de eigen visie, de eigen expressie in woord en daar geven wij adviezen in met onze inzichten.’
Woorden van Ruth San A Jong, directeur van de Schrijversvakschool Paramaribo aan de J.A. Pengelstraat. De school bestaat sinds 27 augustus 2008 en heeft als voornaamste doel om het creatief en literatuur schrijven in Suriname te bevorderen. De vierjarige schrijversvakopleiding startte dat jaar op 10 oktober met negen studenten. De school wil met deze deeltijdopleiding een goed en kritisch fundament leggen voor het kunstvakonderwijs en in het bijzonder voor het creatief en literair schrijven.
De website van de school vermeldt: ‘We verzorgen lessen in proza, poëzie, essay, scenario en toneelschrijven met haar specifieke schrijfvormen. Daarnaast zijn er vakken die ondersteunend zijn aan de hoofdvakken. De vakken variëren van Sranan (Surinaamse) spelling, sranan Poëzie, literaire tekstanalyse tot Surinamistiek. Kortom alles wat relevant is voor de opleiding, voor de ontwikkeling van de schrijver. We hebben niet slechts één blik!’
San A Jong: ‘De Schrijversvakschool is vooral geschikt voor gemotiveerde mensen die schrijftalent hebben en die zich daarin onder begeleiding verder willen ontwikkelen. Voor mensen die durven, discipline hebben voor wat betreft tekstproductie en een hoge dosis zelfkritiek hebben.’
Schrijven is kunst
De website van de school vermeldt: ‘We verzorgen lessen in proza, poëzie, essay, scenario en toneelschrijven met haar specifieke schrijfvormen. Daarnaast zijn er vakken die ondersteunend zijn aan de hoofdvakken. De vakken variëren van Sranan (Surinaamse) spelling, sranan Poëzie, literaire tekstanalyse tot Surinamistiek. Kortom alles wat relevant is voor de opleiding, voor de ontwikkeling van de schrijver. We hebben niet slechts één blik!’
San A Jong: ‘De Schrijversvakschool is vooral geschikt voor gemotiveerde mensen die schrijftalent hebben en die zich daarin onder begeleiding verder willen ontwikkelen. Voor mensen die durven, discipline hebben voor wat betreft tekstproductie en een hoge dosis zelfkritiek hebben.’
Schrijven is kunst
Ze benadrukt dat het een kunstvak is dat opleidt tot een kunstberoep. ‘Na de opleiding hangt het van de auteur zelf af of die gaat produceren. Met een dergelijke opleiding op zak kan een geslaagde cursist bij verschillende schrijfdisciplines ingezet worden. Op een marketingafdeling of bij een redactie van bijvoorbeeld een krant of radio. Maar, het is niet zo dat je met een certificaat de garantie hebt dat je werk vindt. Het gaat veelal om je eigen inzet en of mensen je werk lezen en de moeite vinden om het te publiceren.’
Het aantal cursisten is sterk wisselend. ‘Bij de opleiding zijn er vaak aan het begin van een schooljaar tien inschrijvingen, maar gaandeweg blijft men weg om redenen die veelal persoonlijk van aard zijn. Het aantal cursisten is dus elke keer anders, maar we hebben een groeiend aantal.’
Bij het afstuderen ontvangen de geslaagden een certificaat. Maar dat is, aldus Ruth San A Jong, ‘geen garantie dat je een goed auteur bent. Een kunstenaar moet exposeren en zijn of haar kunstwerken moeten gewaardeerd worden door de gemeenschap en dan verder. De opleiding is nog niet gecertificeerd. In de kunstensector is dat moeilijk te definiëren of te standaardiseren. Ons uitgangspunt is vooral dat creatief schrijven een kunstvak is.’
Een enkele keer breekt een geslaagd cursist zelfs internationaal door. Dat is het geval met Karin Lachmising van wie haar dichtbundel in oktober 2013 het levenslicht zag bij uitgeverij In de Knipscheer. Zij was de eerste student die, in november 2012, afstudeerde aan de Schrijversvakschool Paramaribo. In ‘Nergens groeit een boom die haar aarde niet vindt’ beschrijft zij, aldus de uitgever in het Nederlandse Haarlem, ‘op voorbeeldige wijze de connectie tussen mens en natuur. Vruchtbare metaforen zorgen ervoor dat de regels je tot in de ziel raken. In het gedicht waarnaar de bundel is genoemd komt de lezer erachter dat hij niet ver van de boom staat.’ De uitgever ziet in Lachmising zelfs een waardig opvolger van de bekende dichter Michaël Slory. ‘Haar sensuele natuurgedichten, waarin zorg en hoop samenkomen, zijn een fris geluid in de Surinaamse letteren’, aldus In de Knipscheer.
De Schrijversvakschool financiert zichzelf uit de opbrengsten van lesgelden. San A Jong: ‘We krijgen bij onze projecten ook ondersteuning van de Nederlandse overheid, via de ambassade, en andere sponsors. Alles hangt af van de projecten die we doen.’
Zij ziet de toekomst voor de school zonnig tegemoet. ‘We bestaan intussen vijf jaar en hebben een non-fictie module die erg aanslaat bij onder andere bedrijven en non-gouvernementele organisaties. De doorsnee uitdrukkingsvaardigheid op schrift is minimaal of althans, mag veel beter. Met onze creatieve inzichten en de begeleiding in het schrijfproces blijkt men beter te schrijven, vanuit een centrale gedachte, bestemd voor de doelgroep en of een groot publiek. Daarenboven richten wij ons ook op jongeren en dus op het creatieve schrijven. Hoewel taal het middel is waarmee we aan de woordkunst vorm geven, letten we meer op de creativiteit, het verhaal van de kinderen zelf.’
Tot slot de vraag aan de directeur van de Schrijversvakschool in welke bewoordingen zij haar school aan schrijvers zou willen aanprijzen. Het antwoord komt snel en scherp:
Bij het afstuderen ontvangen de geslaagden een certificaat. Maar dat is, aldus Ruth San A Jong, ‘geen garantie dat je een goed auteur bent. Een kunstenaar moet exposeren en zijn of haar kunstwerken moeten gewaardeerd worden door de gemeenschap en dan verder. De opleiding is nog niet gecertificeerd. In de kunstensector is dat moeilijk te definiëren of te standaardiseren. Ons uitgangspunt is vooral dat creatief schrijven een kunstvak is.’
Een enkele keer breekt een geslaagd cursist zelfs internationaal door. Dat is het geval met Karin Lachmising van wie haar dichtbundel in oktober 2013 het levenslicht zag bij uitgeverij In de Knipscheer. Zij was de eerste student die, in november 2012, afstudeerde aan de Schrijversvakschool Paramaribo. In ‘Nergens groeit een boom die haar aarde niet vindt’ beschrijft zij, aldus de uitgever in het Nederlandse Haarlem, ‘op voorbeeldige wijze de connectie tussen mens en natuur. Vruchtbare metaforen zorgen ervoor dat de regels je tot in de ziel raken. In het gedicht waarnaar de bundel is genoemd komt de lezer erachter dat hij niet ver van de boom staat.’ De uitgever ziet in Lachmising zelfs een waardig opvolger van de bekende dichter Michaël Slory. ‘Haar sensuele natuurgedichten, waarin zorg en hoop samenkomen, zijn een fris geluid in de Surinaamse letteren’, aldus In de Knipscheer. De Schrijversvakschool financiert zichzelf uit de opbrengsten van lesgelden. San A Jong: ‘We krijgen bij onze projecten ook ondersteuning van de Nederlandse overheid, via de ambassade, en andere sponsors. Alles hangt af van de projecten die we doen.’
Zij ziet de toekomst voor de school zonnig tegemoet. ‘We bestaan intussen vijf jaar en hebben een non-fictie module die erg aanslaat bij onder andere bedrijven en non-gouvernementele organisaties. De doorsnee uitdrukkingsvaardigheid op schrift is minimaal of althans, mag veel beter. Met onze creatieve inzichten en de begeleiding in het schrijfproces blijkt men beter te schrijven, vanuit een centrale gedachte, bestemd voor de doelgroep en of een groot publiek. Daarenboven richten wij ons ook op jongeren en dus op het creatieve schrijven. Hoewel taal het middel is waarmee we aan de woordkunst vorm geven, letten we meer op de creativiteit, het verhaal van de kinderen zelf.’
Tot slot de vraag aan de directeur van de Schrijversvakschool in welke bewoordingen zij haar school aan schrijvers zou willen aanprijzen. Het antwoord komt snel en scherp:
‘Laat je vormen! Met een hoge dosis zelfkritiek, de technieken en inzichten van de Schrijversvakschool kom je tot helder geformuleerde teksten met een duidelijke stem en stijl.’
Wilt u meer weten over de Schrijversvakschool Paramaribo bezoek dan de website.
Wilt u meer weten over de Schrijversvakschool Paramaribo bezoek dan de website.
