Sasur: ‘Omroepen plegen op grote schaal inbreuk op auteursrecht’ ‘Regering moet gedoogbeleid beëindigen’
29-05-2012 Door: Paul Kraaijer
Het is algemeen bekend in Suriname dat de media het niet zo nauw nemen met de journalistieke ethiek, de journalistieke normen en het journalistieke fatsoen en collegialiteit. Kranten, nieuwswebsites en omroepen schenden met grote regelmaat onder andere de plicht om bij van andere media en andere bronnen overgenomen artikelen en foto’s aan bronvermelding te doen.
Dat ongegeneerd ongevraagd en zonder bronvermelding overnemen van artikelen en foto’s, lijkt vooralsnog ongestraft te gebeuren. Ongestraft. De media zijn namelijk in overtreding en dus strafbaar. Ook Suriname kent speciale wetgeving hieromtrent, de Wet Auteursrecht 1913. De media weten dat. De media kennen die wet. Toch overtreden zij stelselmatig die wet. De media weten dat er niet juridisch tegen hen wordt opgetreden. Toch?
Om de ‘problematiek’ rond het auteursrecht tot het verleden te laten behoren, zal de regering aldus Prim Ramlal van de Stichting Auteursrechten Suriname (Sasur) moeten gaan meewerken en haar gedoogbeleid beëindigen. ‘Ik denk dat als de overheid haar beleid publiekelijk duidelijk maakt, wat trouwens ook niet tegen de wet mag zijn, men beter zal beseffen wat de voordelen en consequenties zullen zijn. Vooralsnog wordt door de overheid de indruk gewekt alsof zij de piraterij ondersteunt door zelf niet het goede voorbeeld te geven en een, zeg maar, gedoogbeleid op dit gebied te voeren. Pas als de overheid volledig en niet hakkelig meewerkt, kan Suriname gaan behoren tot een geciviliseerd land in de wereld op dit gebied.’
De Wet Auteursrecht 1913
De oude auteursrechtwet, die de afgelopen jaren diverse keren is aangepast, vermeldt onder andere als artikel 1: ‘Het auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij wet gesteld.’
Om duidelijk te maken hoe dat auteursrecht kan worden geschonden zou het goed zijn als kranten en nieuwswebsites het volgende artikel lezen:
Artikel 15-8
'Als inbreuk op het auteursrecht wordt niet beschouwd het overnemen van in een nieuwsblad of tijdschrift verschenen artikelen, berichten of andere stukken, met uitzondering van romans en novellen, zonder toestemming van de maker of zijn rechtverkrijgenden door een ander nieuwsblad of tijdschrift, mits daarbij het nieuwsblad of tijdschrift waaruit is overgenomen op duidelijke wijze wordt vermeld, benevens de aanduiding van de maker, indien deze in de bron waaruit is overgenomen voorkomt, en tenzij het auteursrecht uitdrukkelijk is voorbehouden. Bij tijdschriften is het voldoende, indien dit voorbehoud in algemene bewoordingen aan het hoofd van het nummer voorkomt.'
Artikel 15-bis9
'Als inbreuk op het auteursrecht worden niet beschouwd korte aanhalingen van in een nieuwsblad of tijdschrift verschenen artikelen, zelfs niet in de vorm van persoverzichten, mits daarbij het nieuwsblad of tijdschrift, waaruit is aangehaald, op duidelijke wijze wordt vermeld, benevens de aanduiding van de maker, indien deze in de bron, waaruit is aangehaald, voorkomt.’
De artikelen 15-8 en 15-bis9 behoeven geen nadere uitleg. Ook niet de bij deze wet gestelde strafbepaling in het geval het auteursrecht wordt geschonden:
Artikel 31-24
'Hij die opzettelijk inbreuk maakt op eens anders auteursrecht, wordt gestraft met geldboete van ten hoogste vijf en twintig duizend gulden.’
Eigendom foto's vervalsenDe populaire Surinaamse nieuwswebsite Starnieuws schendt ook de Wet Auteursrecht 1913. Al langere tijd is het gebruik bij Starnieuws om in op de website bij artikelen geplaatste foto's, een watermerk te plaatsen van Network Star Suriname (NSS), de eigenaar van de nieuwswebsite. Daarmee lijkt het alsof die foto's exclusief van NSS zijn. Niets is minder waar. Veel foto's zijn simpelweg van het internet geplukt, af en toe wordt een bron vermeld en enkele foto's zijn door eigen fotografen gemaakt.
Maar, een NSS-watermerk plaatsen in foto’s afkomstig van diverse internetbronnen is echter de indruk wekken dat die foto’s zouden toebehoren aan Starnieuws in casu Network Star Suriname. Dergelijke foto’s kunnen geplaatst worden, maar dan dient op zijn minst de originele bron te worden vermeld.
Wat ontbreekt op de website van Starnieuws is een zogenoemde disclaimer, waarin wordt uitgelegd hoe het fotoplaatsingsbeleid van de redactie is. Eigenaar Network Star Suriname is een mediabedrijf dat, volgens de eigen website, als haar basis zegt te hebben ‘de universeel aanvaarde Rechten van de Mens, waaronder het recht op vrije meningsuiting’. Volgens de website van dit bedrijf wordt het publiek voorzien ‘van betrouwbare informatie op elk gebied’. Verder vermeldt NSS op haar internetsite: ‘De oprichters van NSS - Nita Ramcharan (journalist met ruim twintig jaar ervaring op verschillende gebieden van de media en docent Journalistiek aan de Academie voor Hoger Kunst en Cultuur Onderwijs) en Humphrey Schurman (succesvol advocaat bij het Hof van Justitie sinds augustus 1988) - staan garant voor de kwaliteit, de ethische en juridische principes waarop de media gestoeld dienen te zijn.’
Interessant om te lezen dat NSS ‘ethische principes waarop de media gestoeld dienen te zijn’ kennelijk belangrijk vindt. In de praktijk worden ethische journalistieke principes door het bedrijf zelf geschonden. En dan te bedenken dat de voorzitter van de Surinaamse Vereniging van Journalisten (SVJ), Wilfred Leeuwin, een van de vaste medewerkers/journalisten is op de webredactie van Starnieuws.
NSS gaat voor wat betreft het beleid inzake het plaatsen van foto’s met een NSS-watermerk op de website van Starnieuws – die niet door eigen fotografen zijn gemaakt, maar afkomstig zijn van diverse internetsites - voorbij aan die ethische principes. Van enig consequent beleid is geen sprake bij dit mediabedrijf. Doen alsof foto's, geplaatst bij artikelen op je nieuwswebsite, zouden toebehoren - eigendom zouden zijn van - aan de redactie door er een watermerk in te verwerken en een originele bronvermelding achterwege te laten, is niets meer en niets minder dan willens en wetens het misleiden van de lezer. Daarenboven lijkt het een welhaast kinderlijke manier om anderen – wie of wat dan ook - te beletten om (met bronvermelding) een dergelijke van een NSS-watermerk voorziene foto op de website van Starnieuws over te nemen. Immers, wie wil er nu een foto gebruiken die misbruikt is door er een lelijk watermerk dwars doorheen te plaatsen......
Hieronder een expliciet voorbeeld van misleiding door Starnieuws: Starnieuws plaatste op 29 april 2012 een foto van Gaetano Best (links) van het Amsterdam Center for International Law bij een ingezonden stuk van hem over de amnestiewet en mensenrechtenschendingen. In die foto is door de webredactie het NSS-watermerk geplaatst, waarmee de indruk wordt gewekt dat die foto zou toebehoren aan Starnieuws en in ieder geval aan de eigenaar van de website Network Star Suriname, NSS. Maar, deze foto is afkomstig van de website van het Amsterdam Center for International Law (rechts).
Deze handelwijze van de webredactie van Starnieuws in casu van het bedrijf Network Star Suriname is strafbaar en wordt zelfs als een misdrijf gekwalificeerd, zo moge blijken uit dit artikel uit de Wet Auteursrecht 1913:
Artikel 34-27
'Hij die opzettelijk in enig werk van letterkunde, wetenschap of kunst, waarop auteursrecht bestaat, in de benaming daarvan of in de aanduiding van de maker wederrechtelijk enige wijziging aanbrengt of wel met betrekking tot een zodanig werk op enige andere wijze, welke nadeel zou kunnen toebrengen aan de eer of de naam van de maker of aan zijn waarde in deze hoedanigheid, het werk aantast, wordt gestraft met geldboete van ten hoogste vijfentwintig duizend gulden. Het feit wordt beschouwd als een misdrijf.’
Het artikel 35-28 omschrijft de strafbepaling alsvolgt:
Artikel 35-28
'Met gevangenisstraf van ten hoogste twee jaren of geldboete van ten hoogste vijf duizend gulden wordt gestraft: 1°. hij die op of in een werk van letterkunde, wetenschap, kunst of nijverheid valselijk enige naam of enig teken plaatst, of de echte naam of het echte teken vervalst, met het oogmerk om daardoor aannemelijk te maken, dat dat werk zou zijn van de hand van degene, wiens naam of teken hij daarop of daarin aanbracht;’
 |
| Eigen foto |
Naast deze auteursrechtelijke zaken wordt Suriname geconfronteerd met diverse andere soorten van overtredingen van de Wet Auteursrecht 1913. Wat te denken van de muziekcd’s die te koop worden aangeboden? Voor slechts tien Surinaamse dollar (2,41 Euro: koers 29 mei) kun je de nieuwste cd’s kopen. Maar, dat zijn dan wel gekopieerde exemplaren. Een dergelijke illegale cd zit in een slap plastic hoesje met een slecht gekopieerde cover. Vaak ontbreekt de informatie die bijvoorbeeld bij de originele cd’s in de doosjes te vinden is. Het is een levendige, maar illegale, handel in het land.
Radiozenders en anderen kunnen vooralsnog ongestoord muziek ten gehore brengen, zonder dat de makers of uitvoerenden er ook maar een cent voor ontvangen. De in 2004 opgerichte Stichting Auteursrechten Suriname (Sasur) tracht daar verandering in te brengen. Het werk van Sasur bestaat vooral uit het: ‘Namens de muziekauteurs- en uitgevers toestemming verlenen aan gebruikers om muziekwerken openbaar te maken en/of vast te leggen (bemiddelen over de exploitatierechten van de muziekauteurs- en uitgevers). Voor de muziekauteurs- en uitgevers nagaan door wie, wanneer en hoe vaak hun muziek gebruikt wordt, zodat SASUR naar aanleiding hiervan de verschuldigde royalty’s voor de muziekgebruikers kan vaststellen. De royalty’s voor de belanghebbenden bij muziekgebruikers innen en ervoor zorgen dat de geïnde royalty’s (na aftrek van de gemaakte kosten) aan de rechthebbenden overgemaakt worden.’, aldus de website van de stichting.
Reactie Sasur
In een reactie laat Prim Ramlal van Sasur weten dat de stichting ‘bij constateringen van inbreuken, bij gekopieerde cd’s, op het auteursrecht van haar direct aangesloten rechthebbenden aangifte wordt gedaan bij de politie, die vervolgens door het Openbaar Ministerie worden afgewikkeld.’
Ramlal: ‘Wettelijk is geregeld dat zonder toestemming van de auteur geen muziekwerken openbaar dan wel verveelvoudigd mag worden. Zie artikel 1 van de Wet Auteursrecht 1913. Bij het illegaal en dus zonder toestemming verveelvoudigen van werken staat een straf die opgelegd kan worden door het Openbaar Ministerie.Natuurlijk is het ook zo dat bijkans overal kopieën verkocht worden, ook van buitenlandse rechthebbenden. Hiervoor heeft Sasur aan het OM verzocht om een structurele aanpak. Door ambtshalve optreden van de politie kunnen deze inbreuken tot een minimum beperkt of zelfs voorkomen worden.’
‘In aansluiting op ons verzoek aan het OM, heeft zij al geruime tijd een verzoek liggen bij de minister van Justitie en Politie om een commissie te installeren die het intellectueel eigendom moet reguleren. Zodra de overheid de goedkeuring voor de commissie geeft, kan het illegaal kopiëren voor het grootste deel tot het verleden gaan behoren. Tot dan is Sasur gehouden om case by case aangifte te doen bij de politie. Hopelijk kan hier de overheid een beleid op formuleren om zo de piraterij te helpen indammen’, aldus Ramlal.
Sasur: 'Omroepen overreden op grote schaal Wet Auteursrecht 1913'
En, wat te denken van films en muziekconcerten die vertoond worden door de diverse televisiezenders? Door de uitermate knullige wijze waarop films met regelmaat worden vertoond, wordt het voor de kijker duidelijk dat het om films gaat die rechtstreeks vanaf een dvd worden vertoond. Maar, hoe vaak wordt op dvd’s niet vermeld dat vertoon van de film alleen is toegestaan in huiselijke kring en niet voor een groot publiek? En een film via de tv vertonen is het vertonen aan een groot publiek.
Prim Ramlal: ‘Het is waar dat de omroepen op grote schaal inbreuk plegen op het auteursrecht. Artikel 1 van de Wet Auteursrecht 1913 is hier ook duidelijk in. Het ligt weer aan het beleid van de overheid op dit gebied. Op alle door de overheid verleende bedrijfsvergunningen is er een voorwaarde dat Intellectueel Eigendom-inbreuk moet voorkomen. Als de overheid, al dan niet via de Economische Controle Dienst (ECE) van het ministerie van Handel en Industrie, ook erop toeziet dat de vergunningvoorwaarde wordt nageleefd, kunnen inbreuken moeilijk staande houden.’
Overheid op regulerend optreden
Het door media in Suriname naleven van de Wet Auteursrecht 1913 kan alleen worden afgedwongen, wanneer de regering strikt op die naleving toeziet. Vooralsnog gebeurt dat volgens Sasur in onvoldoende mate en kan nog steeds gesproken worden van een gedoogbeleid dat ten koste gaat van iedereen die rechthebbende is van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst.
Noot:
Van mijzelf werd op 9 december 2011 door De Ware Tijd ongevraagd en zonder bronvermelding bij een artikel een door mij gemaakte foto van een vuilniswagen ergens in Paramaribo geplaatst en twee weken geleden had het tv-programma In De Branding van Apintie in een item een door mij gemaakte foto van een iguana gebruikt, eveneens zonder toestemming en zonder bronvermelding. Zowel de krant als het tv-programma gaven gehoor aan een door mij gedaan verzoek via email om respectievelijk mijn naam in een latere editie alsnog te vermelden (De Ware Tijd) en het programma heeft de gehele video - waarin mijn foto was gebruikt - van de website verwijderd. De media weten dus dat ze verkeerd handelen en in overtreding zijn.
