In Guyana geboren wetenschapper ook geïnteresseerd in Surinaamse jaguar Anthony Cummings bezoekt tijdens onderzoek in Guyana mogelijk ook Suriname
14-09-2014 Door: Paul Kraaijer
Paramaribo – De uit Guyana afkomstige en nu aan de Universiteit van Texas in het Amerikaanse Dallas verbonden Anthony Cummings was in het derde jaar van zijn doctorale werk, het bestuderen van gebruiksmogelijkheden van plantensoorten in het Guyanese deel van het Amazonegebied, toen hij in contact kwam met een Guyanese goudzoeker. De man overhandigde Cummings een diskette met foto’s waarop de goudzoeker met collega's te zien is wanneer zij een jaguar (Panthera onca) vangen en een paar dagen later doden. Het was het moment, dat Cummings deed besluiten om de relatie tussen de jaguar en goudzoekers eens te gaan onderzoeken, om te beginnen in zijn geboorteland, Guyana.
‘Ik was echt ontdaan door dit, omdat ik meteen moest denken aan grote, multinationale ondernemingen die naar Guyana komen om goud te winnen’, aldus Cumming woensdag 3 september 2014, op de website van de Universiteit van Texas in Dallas, VS, waar hij werkzaam is als geospatiale wetenschapper en assistent professor aan de School voor Economische-, Politieke- en Beleidswetenschappen. ‘Hier ging het om een kleinschalige goudzoeker, die liet zien welke gevolgen zijn werkzaamheden kunnen hebben voor het natuurlijk proces.’
Cummings werd geboren in het dorp Wauna, zo’n tien mijl verwijderd van de grens van Guyana met Venezuela. Hij groeide op onder inheemsen, vooral de Arawak- en Carib-stammen. Tijdens zijn periode aan de Universiteit van Guyana, werkte hij samen met Conservation International om de meningen onder inheemsen in het zuiden van Guyana te peilen over het opzetten van een beschermd gebied naast hun leefgebieden. Hij heeft ook gestudeerd aan de Universiteit van de West Indies op Barbados en aan de Britse Universiteit van Cambridge. Hij behaalde zijn PhD in geografie aan de Syracuce Universiteit in de Amerikaanse staat New York. Vorig jaar kwam hij naar de Universiteit van Texas als assistent professor.
Cummings ontving onlangs subsidie van de organisatie ‘National Geographic’s Big Cats Initiativie’ voor een reis komende winter naar Guyana, waar hij de relatie wil gaan onderzoeken tussen jaguars en goudzoekers.
Goudwinning in Guyana nam een enorme vlucht na de wereldwijde economische crisis in 2008, aldus Cummings. Maar, zo zegt hij, de meeste mensen realiseren zich niet welke langdurige effecten goudwinning kan hebben op de flora en fauna ofwel in algemene zin, op de biodiversiteit.
De jaguar, het nationale dier van Guyana, wordt beschouwd als een ‘surrogate’ soort, stelt de wetenschapper. Als de dieren in het regenwoud worden gespot, dan betekent dat over het algemeen, dat het ok is met de natuur: er zijn genoeg knaagdieren, zoals agouti’s en paca’s, en herten in het ecosysteem aanwezig om de jaguarpopulatie van voedsel te voorzien.
Als jaguars uit hun leefgebied worden verdreven door menselijke activiteiten, komt de vraag naar boven rijzen ‘Wie ondervinden nog meer de gevolgen daarvan?’
Is er verband tussen economische crisis 2008 en aantal doodgeschoten jaguars in Guyana?
Cummings wil weten of er een verband bestaat tussen de economische crisis van 2008 en het aantal jaguars dat in Guyana wordt gedood. Met andere woorden, als er meer goudzoekers opduiken aan de grenzen van het leefgebied van de dieren, worden er dan automatisch ook meer jaguars gedood?
‘Er bestaat het bekend cliché dat we constant gebruiken, dat het tropisch regenwoud de longen van de wereld zijn. Daar valt veel voor te zeggen, omdat die bossen koolstof opslaan. Als die bossen verdwijnen en het koolstof elders moet worden opgevangen, dan heeft dat gevolgen voor onze mogelijkheden om op onze planeet te leven. Het is een precaire situatie. Wil men meer goud, dan moet er meer bos gekapt worden om bij dat goud te kunnen komen en dat heeft weer tot gevolg dat er ‘menselijk welzijn issues’ ontstaan.’
Gedurende de drie weken dat Cummings in Guyana zal verblijven, gaat hij het aantal incidenten onderzoeken waarbij mensen jaguars hebben gevangen en gedood en jaguars mensen hebben gedood. Uiteindelijk zal moeten blijken of dit werkelijk een issue is en zo ja, dan zal er vervolgens over een plan moeten worden gediscussieerd over hoe de jaguars verwijderd kunnen worden voor hun eigen bescherming en over hoe goudzoekers geleerd kan worden om de dieren te beschermen.
Cummings gaat met goudzoekers, houtkappers en managers in de hoofdstad, Georgetown, spreken, en in diverse goudwinningsgebieden in het land. Maar, ook zal hij met inheemsen praten die in gebieden leven waar veel goudzoekers aan het werk zijn.
‘Ondanks dat jaguars ver verwijderd lijken te leven van plaatsen waar inheemsen wonen, zal het proces dat leidt naar bedreiging van de jaguar ook leiden naar bedreiging van de tradities van inheemsen. Daar is een sterke connectie tussen.’
Cummings streeft ernaar om een groter project op te zetten als onderdeel van een poging om de jaguars te behoeden voor uitsterven in Guyana. De Panthera onca is opgenomen in de zogenoemde Rode Lijst ('Red List') van het IUCN (International Union for Conservation of Nature), gevestigd in het Zwitserse Gland. Op die lijst heeft het dier de status 'near threatened' ('bijna bedreigd').
Jaguar in de achterbak
De EPA ontving een melding over het transport van de jonge jaguar via Iwokrama, een natuurbeschermingsorganisatie in het binnenland. Iwokrama werd gewaarschuwd door haar ranger-station en vervolgens ging de informatie over de pickup en jonge jaguar naar de ‘Guyana Revenue Authority’ in Kurupukari.
Volgens de EPA was de vrouw niet in het bezit van welke vergunning dan ook om een jaguar te vangen of te vervoeren.
‘De vrouw heeft instructies gekregen om zich te melden bij iedere politiepost tussen Kurupukari en Georgetown en om het dier af te leveren bij de Guyana Zoo.’
Grootte jaguarpopulatie Suriname vraagteken
Het onderzoek van Cummings in Guyana is voldoende aanleiding hem eens te benaderen met de vraag of hij wellicht ook interesse heeft voor de situatie in Suriname als het gaat om de relatie tussen jaguars en goudzoekers en boeren. Cummings reageerde zeer snel en enthousiast: 'Ik heb inderdaad een grote wens om Suriname toe te voegen aan mijn lijst van gebieden om onderzoek te doen, maar tot vandaag had ik ten eerste geen tijd en ten tweede geen contacten daar.'
Nu heeft hij in ieder geval een contact in Suriname.
Hoe groot de jaguarpopulatie in Suriname is, is niet bekend. Er is nauwelijks onderzoek gedaan naar de jaguar in het land. De Nederlandse bioloog Paul Ouboter, al vele jaren in Suriname werkzaam (directeur van de Nationale Zoölogische Collectie Suriname en verbonden aan de Anton de Kom Universiteit in Paramaribo), zou nog niet zo lang geleden onderzoek hebben gedaan naar de jaguar in het land, onder andere door gebruik te maken van zogenaamde 'camera-traps'. Maar, of dat onderzoek inmiddels is afgerond en zo ja, wat de uitkomsten ervan zijn is onbekend. Ouboter doet er het zwijgen toe, ondanks herhaalde verzoeken om een reactie. Cummings is inmiddels wel op de hoogte gesteld van het werk van Ouboter.
Mogelijke samenwerking
Cummings laat verder weten, dat hij hoopt tijdens zijn onderzoeksperiode in Guyana, december 2014 en januari 2015, de grens met Suriname te kunnen oversteken voor een persoonlijke ontmoeting en om onder andere te praten over de eventuele mogelijkheid om samen artikelen te gaan schrijven. Inmiddels heeft hij ook met veel belangstelling de speciale website over de jaguar in Suriname bekeken, waarop nieuws en informatie te vinden is over de jaguar in Suriname, maar ook nieuws over Panthera onca's in andere Latijns Amerikaanse landen.
