Media in Colombia te afhankelijk van duistere contracten om overheidspropaganda te publiceren

'Vooral de regering en burgemeesters willen dat de pers hen van dienst is'


De media in Colombia zijn te afhankelijk van duistere contracten om overheidspropaganda te publiceren of te creëren, zo heeft Fundación para la Libertad de Prensa,FLIP, in zijn jaarverslag bekendgemaakt. De overgrote meerderheid van de Colombiaanse mediakanalen zijn voor 40 tot 50% van hun inkomsten afhankelijk van 'officiële advertenties', wat de mogelijkheden van het nieuws om onafhankelijk te rapporteren in gevaar brengt. 

Het mechanisme van 'officiële advertenties' biedt autoriteiten de mogelijkheid contracten te sluiten met mediakanalen om propaganda over projecten, beleid en plannen te verspreiden zonder mediabewaking. Zwakke regelgeving en systematisch misbruik maken echter enorme uitgaven aan propaganda mogelijk, vaak gepresenteerd als authentieke berichtgeving. Deze financiële afhankelijkheid heeft een systeem van patronage gecreëerd waarin overheidsinstanties diegenen kunnen belonen die in overeenstemming zijn met de officiële boodschap en politiek, en om degenen die afwijkende reclame-inkomsten te ontnemen.

Dit systeem is gewapend om propaganda en zwijgzame kritiek te verspreiden. Van regionale bladen tot de belangrijkste krant van Colombia, El Tiempo, het hele media-ecosysteem van Colombia is vervuild met deze contracten.

In grote steden zoals Bogota, Medellin en Barranquilla was tot 70% van de informatie over deze contracten verborgen voor de onderzoekers van FLIP. Deze openbare instanties sluiten ook contracten met particuliere tussenpersonen, die niet verplicht zijn om informatie aan het publiek te verstrekken, waardoor informatie over deze deals voor onderzoekers wordt verdoezeld. Deze realiteit is een schending van het recht op informatie, uiteengezet in Colombia's wet inzake transparantie en toegang tot informatie.

Een van de meest getroffenen is lokale journalistiek, waar de winstmarges krap zijn en overheidsreclame een van de weinige opties is om niet failliet te gaan. Journalisten die in moeilijke lokale omstandigheden werken, zeggen dat de nieuwsagenda wordt vertekend door deze deals.

'De entiteiten, met name de regering en het kantoor van de burgemeester, willen dat de pers hen van dienst is', legt Otto Sánchez uit, een journalist in Vichada. Branded content is een wereldwijde trend: veel kranten, waaronder de Financial Times en de New York Times, hebben speciale teams voor merkcontent en gesponsorde publicaties.

De giftige mix van Colombia van politiek, propaganda en handel ondermijnt nog meer het recht op informatie van het land en het recht op een vrije pers. FLIP heeft in het hele land meer dan 1.850 contracten gemeten, ter waarde van ongeveer $ 160 miljoen. Deze enorme contracten, vaak vaag geformuleerd, verbergen en verdraaien de ware aard van overheidsrelaties met media, die ver zijn afgedwaald van de grenzen die door de wetten van Colombia worden gesteld, en ver buiten de normen van internationale mensenrechtenverdragen.

Distorsie, censuur en propaganda door 'public advertising' zijn trends in de regio, ondanks de Inter-Amerikaanse Commissie voor de Rechten van de Mens, die stelt dat lidstaten specifieke wettelijke regels over officiële publiciteit moeten aannemen. Zittende politici hebben toegang tot substantiële publieke middelen, die worden gebruikt om positieve publiciteit te genereren en zelfs tegenstanders aan te vallen: in 2018 stegen de uitgaven voor verkiezingen aanzienlijk, wat significante vragen opriep over de mogelijkheid van medialanding tijdens verkiezingsperioden van Ecuador tot Paraguay.

In 2017 oordeelde het Hooggerechtshof van Mexico dat officiële reclame moest worden gereguleerd, omdat het een schending van het recht op vrijheid van meningsuiting inhield. Er is echter weinig gedaan om dit besluit ten uitvoer te leggen, het minst in Colombia.

(Suriname Mirror/Colombia Reports)