In Brazilië steekt wild een autoweg van geen terugkeer over

Snelweg BR-262 is een van de dodelijkste ter wereld voor dieren in het wild

(Bron foto: Ricardo Fraga)

- Bioloog Wagner Fischer doet al meer dan twintig jaar onderzoek naar 'road kills'
- Jaarlijks worden maar liefst 2 miljoen zoogdieren en 8 miljoen vogels op Braziliaanse snelwegen doodgereden...


Wanneer Wagner Fischer rijdt, ziet hij de 'road kills'. Als afgestudeerde student in de jaren negentig reisde dr. Fischer, nu bioloog bij de Federale Universiteit van Mato Grosso do Sul, door de Pantanal in Brazilië, een tropisch moerasgebied en het grootste zoetwater-wetland ter wereld. Vanaf zijn motor zag hij apen slingeren in bomen langs de kant van de weg. Hij was op zoek naar vleermuizen, het onderwerp van zijn afstudeeronderzoek. 

Maar, hij was gefascineerd en ontsteld door het bloedbad langs de kant van de weg: kaaimannen, anaconda's, gigantische zwarthalsooievaars (Ephippiorhynchus asiaticus) genaamd jabirus en, ooit, een dode reuzenmiereneter met haar welp, nog steeds in leven, haar tegenhoudend.

De hoofdweg van de regio, de BR-262, is een lange draad van asfalt door het tapijt van groen, dat de groeiende steden Campo Grande en Corumbá verbindt, 430 kilometer uit elkaar. Dr. Fischer begon met het maken van foto's, duizenden ervan, en het tellen van de soort langs de weg. Hij deelde zijn ongepubliceerde resultaten met andere onderzoekers en overheidsfunctionarissen.

'Iedereen uit de wetenschappelijke gemeenschap bleef maar vragen: 'Wanneer ga je dat publiceren?', herinnerde Fischer zich onlangs nog. Twee decennia later heeft hij het eindelijk. Zijn paper, gepubliceerd op 18 oktober in het online biodiversiteitstijdschrift Checklist, is een grimmige optekening. Van 1996 tot 2000 telde Dr. Fischer dode 930 dieren die 29 reptielsoorten en 47 vogelsoorten vertegenwoordigen.

Een apart overzicht van zoogdieren, binnenkort gepubliceerd, bevat meer dan 2.200 exemplaren. Maar, zelfs in de niet-gepubliceerde fase inspireerde zijn studie anderen, die allemaal de eerste conclusie van Fischer bevestigden: dat voor dieren in het wild de BR-262 de dodelijkste weg in Brazilië is en een van de dodelijkste ter wereld.

De Pantanal is vol rivieren en beken die tijdens het regenseizoen overstromen. Veel daarvan zijn ingesloten in de zuidwestelijke staat Mato Grosso do Sul, die in toenemende mate wordt 'bevolkt' met veeboerderijen en sojaboerderijen.

In de loop der jaren zagen Fischer's collega's een gestage stijging van de cijfers van roadkill. In 2014 nam een ​​team onder leiding van Julio Cesar de Souza van de Federale Universiteit van Mato Grosso do Sul opnieuw een kijkje naar roadkill op de BR-262. Gedurende 15 maanden lang vonden ze 518 karkassen van 40 soorten en zagen ze elke zes kilometer een roadkill - een factor tienvoud sinds 2002, toen Fischer een aantal van zijn bevindingen presenteerde tijdens een transportconferentie. Die studie, evenals een studie in 2017 met meer dan 1.000 grote zoogdieren die in een jaar tijd op de BR-262 werden gedood, brachten Fischer ertoe om eindelijk zijn gegevens te publiceren

Een doodgereden poema (Bron foto: Helio Secco)

In heel Brazilië zijn de wegen bezaaid met karkassen die de 1.775 vogelsoorten en 623 zoogdiersoorten van het land vertegenwoordigen.

Grote zoogdieren lopen een groter risico in het zuiden van Brazilië, inclusief de Pantanal en droge savanne, terwijl vogels een groter risico lopen in de Amazone, volgens Manuela González-Suárez, een biologe aan de Universiteit van Reading in Engeland. In een studie die in augustus werd gepubliceerd, hebben Dr. González-Suárez en haar collega's een computermodel gebouwd om te voorspellen waar dieren het meest waarschijnlijk door voertuigen worden getroffen. Met behulp van bestaande wegen en roadkill-tellingen, waaronder gegevens van Fischer, ontdekte haar team dat jaarlijks maar liefst 2 miljoen zoogdieren en 8 miljoen vogels op Braziliaanse snelwegen sterven. 'Toen ik het totale aantal kreeg, werd ik gewoon helemaal weggeblazen', zei mevrouw González-Suárez. 'Van deze 8 miljoen vogels zijn er misschien een aantal vrij algemeen, waar dit misschien geen probleem is. Maar, we weten het niet precies. Gaan we alle vogels in Brazilië verliezen? Waarschijnlijk nee. Maar, het zou leuk zijn om te weten, waar moeten we ons zorgen over maken?'

(Bron foto's: Fraga and Wagner Fischer et al)

Ecologen maken zich zorgen dat het probleem snel zal verergeren. Brazilië is de thuisbasis van 20 procent van de biodiversiteit in de wereld, maar de nieuw gekozen president, Jair Bolsonaro, heeft beloofd grote delen van de meest ecologisch kwetsbare gebieden van het land te ontwikkelen.

Nu de gegevens van Fischer in de wetenschappelijke literatuur zijn opgenomen, kunnen andere onderzoekers het gemakkelijker vergelijken met actuele gegevens en trends identificeren, zei Arnaud Desbiez, een bioloog van de natuurbeschermingsorganisatie bij de Royal Zoological Society of Scotland, en een co-auteur van de studie 2017. Desbiez runt ook het Giant Armadillo Conservation Project in Brazilië en een gerelateerd programma genaamd Anteaters and Highways. Idealiter, zei hij, zouden de gegevens de inspanningen van de overheid om het bloedbad te verminderen informeren.

In de loop der jaren heeft Fischer zijn niet-gepubliceerde gegevens gedeeld met staatsambtenaren en er bij hen op aangedrongen, met weinig effect, om een ​​systeem van bruggen en onderdoorgangen te bouwen die dieren op een veilige manier zouden laten oversteken. 

Fraser Shilling, directeur van het Road Ecology Center aan de Universiteit van Californië, Davis, zei, dat monitoring van roadkill belangrijk is voor meer dan alleen boekhoudkundige doeleinden. Wegen zijn de belangrijkste manier waarop de meeste mensen in contact komen met dieren in het wild, maar verkeersaanrijdingen met dieren worden onvoldoende ,gemeld, zei hij. 'Het meten van de schaal van de dood is een manier om mensen eraan te herinneren dat onze voetafdruk veel groter is dan de koolstofdioxide die we uitstoten of het afval dat we produceren. Het eerste deel is ontdekken dat er een probleem is', zei hij. 

Dr. Gonzalez-Suarez zei dat ontbossing een grotere bedreiging vormt voor de Amazonische biodiversiteit dan een nieuwe weg, maar de twee zijn met elkaar verbonden, voegde ze eraan toe; nieuwe wegen worden aangelegd om hout te oogsten en om graan en vee te vervoeren van uitbreidende landbouwgronden.

'Voor mij is de grootste zorg als conservatiebioloog het verlies van leefgebied', zei ze. 'We zien wegen als noodzakelijk, maar we moeten erkennen dat ze kosten met zich meebrengen. Dit zijn dieren die niet mogen worden gedood. Ze sterven alleen maar, omdat er een weg is en we rijden erop.'

Dr. Fischer heeft tot nu toe vermeden om tijdens zijn reizen grote dieren te raken, maar een paar vogels zijn niet zo fortuinlijk geweest. Hij sloeg ooit een seriema, een aardse vogel die lijkt op een roadrunner op stelten, en hij botste tegen een parkiet terwijl hij op zijn motorfiets reed. Hij hoopt dat zijn historische record andere biologen, en andere Brazilianen, kan helpen rekening te houden met het destructieve vermogen van de wegen waarop ze zich bevinden. 'Brazilië is een groot land met veel problemen om op te lossen', zei hij. 'Maar, we proberen een verschil te maken.'

(Suriname Mirror/The New York Times, Rebecca Boyle)