Nergens komt lepra vaker voor dan in Brazilië

Brazilië enige land ter wereld dat het WHO-doel niet heeft bereikt

De site van het Dr Geraldo da Rocha-ziekenhuis in Colonia Aleixo, een gemeenschap aan de rand van de Braziliaanse stad Manaus, is sinds 1942 de thuisbasis van mensen met melaatsheid. De patiënten van vandaag zijn vrij om te komen en gaan, maar tot de jaren zestig betekende isolatieregels dat mensen niet weg konden gaan (BBC).

'We detecteren gemiddeld 3.125 gevallen per jaar'


In geen land ter wereld komt lepra vaker voor dan in Brazilië. Een van de problemen is dat patiënten hun behandeling te vroeg stopzetten. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wilde lepra 'elimineren' tegen het jaar 2000. Een ziekte wordt als geëlimineerd beschouwd wanneer het jaarlijkse aantal nieuwe gevallen lager ligt dan 1 per 10.000 inwoners. De strijd tegen de ziekte kreeg een belangrijke impuls in 1982, toen een behandeling met meerdere medicijnen beschikbaar kwam. Daardoor werden meer dan 16 miljoen patiënten genezen, zegt de WHO. 

Maar, Brazilië is het enige land ter wereld dat het WHO-doel niet heeft bereikt. In 2017 waren er volgens de WHO 26.875 nieuwe gevallen, op een bevolking die toen 200 miljoen inwoners telde. Dat betekent 1,35 nieuwe gevallen per 10.000 mensen.

Volgens cijfers van het Braziliaanse ministerie van Volksgezondheid wordt 92 procent van de nieuwe gevallen van lepra in beide Amerika’s in Brazilië vastgesteld. Maranháo, een noordelijke deelstaat van Brazilië, telt elk jaar zelfs 4,4 nieuwe gevallen per 10.000 inwoners. 'We detecteren gemiddeld 3.125 gevallen per jaar', zegt Lea Terto, hoofd Epidemiologie en Ziektebestrijding bij het regionale ministerie van Volksgezondheid.

Lepra, of de ziekte van Hansen, ontstaat door infectie met de bacterie Mycobacterium leprae (ook de bacil van Hansen genoemd). Vroege diagnose is zeer belangrijk, zegt Claudio Salgado, voorzitter van de Braziliaanse Lepravereniging en hoogleraar aan de Federale Universiteit van Pará. De strijd tegen de ziekte is complex. 'Lepra manifesteert zich niet via acute fasen van koorts, rillingen en mentale verwarring, zoals malaria', zegt hij in Belém do Pará, hoofdstad van de deelstaat Pará, een andere noordelijke deelstaat waar lepra vaker voorkomt. De symptomen, onder meer gevoelloze plekken op de huid, komen meestal pas na jaren tot uiting, wanneer de gevolgen ervan al onomkeerbaar zijn. Leprapatiënten raken vingers kwijt of kunnen hun handen en zelfs volledige ledematen niet meer bewegen.

Bovendien zijn de gevallen verspreid, waardoor het nog moeilijker wordt om de patiënten te identificeren.

Toch bestaan er al middelen voor vroegtijdige diagnose, zoals het contactonderzoek. Voor zijn strijd tegen lepra krijgt Brazilië de hulp van Japan, via de Nippon Foundation, een stichting die projecten voor mensen met een beperking financiert.

De afgelopen dagen bracht Yohei Sasakawa, voorzitter van de stichting, een bezoek aan Brazilië. Hij bezocht Pará en Maranháo en had ook een ontmoeting met president Jair Bolsonaro.

@jairbolsonaro se reuniu com o embaixador da @OPASOMSBrasil , Yohei Sasakawa, para tratar do controle da hanseníase. Os ministros do @minsaude , Luiz Henrique Mandetta, e do @ItamaratyGovBr , Ernesto Araújo, e a ministra do @DHumanosBrasil , Damares Alves, estavam presentes. pic.twitter.com/QQwkGx7zum

— TV BrasilGov (@tvbrasilgov) July 8, 2019

"We must eliminate the disease named #prejudice and #discrimination."
Talked to 250 audience at the Congress on #HansenDisease and social determinants on Jul 5. Appreciate the participation of state/municipal secretaries and Mr. Flavio Dio, the Governor of #Maranhão. #leprosy pic.twitter.com/uLzCl188pJ

— WHO Goodwill Ambassador for Leprosy Elimination (@SasakawaYohei) July 10, 2019

De Nippon Foundation financiert onder meer de telefoon- en internetcommunicatie in afgelegen gebieden om informatie over deze chronische ziekte sneller te verspreiden en zo vooroordelen, stigma’s en discriminatie te bestrijden.

Last Friday at Aquiles Lisboa hospital in #Maranhão. I met a boy who came along with his mother to be diagnosed with #HansensDisease (#leprosy). Mother noticed his symptoms when seeing the awareness poster in town. It's always important to know the symptoms and that it's curable pic.twitter.com/yTjC2pJXAY

— WHO Goodwill Ambassador for Leprosy Elimination (@SasakawaYohei) July 9, 2019

Een andere zorg is dat patiënten hun behandeling te vroeg stopzetten. Het kan zes maanden tot meer dan een jaar duren, afhankelijk van de ernst, voor de bacterie uit het lichaam verdwenen is. Bij complexe gevallen vereist zo’n behandeling inspanningen van de patiënt, die vaak al in moeilijke omstandigheden leeft. De Nippon Foundation financiert daarom de distributie van voedselpakketten aan de getroffen families in Marabá, een stad in het binnenland van Pará.

With Dr Luiz Henrique Mandetta, #Brazil's Minister of Health @minsaude (left) and Dr Wanderson Kléber, Secretary of Health Surveillance (right).
A great opportunity to learn about their measures taken for #leprosy (July 1). pic.twitter.com/Dwglyy5A18

— WHO Goodwill Ambassador for Leprosy Elimination (@SasakawaYohei) July 5, 2019

(Suriname Mirror/IPS/MO.be/Twitter)