Conservering houten grafpalen en grafstenen creoolse begraafplaats Jodensavanne

(Bron foto's: stichting Jodensavanne)

Houten grafpalen blijken ook aan de onderzijde behoorlijk te zijn aangetast


Een aanvang is zaterdag gemaakt met de conservering van houten grafpalen op de creoolse begraafplaats te Jodensavanne als onderdeel van het door het Netherlands Funds-In-Trust bij het UNESCO Werelderfgoed Centrum gefinancierde project 'Preparatory support for Jodensavanne, Suriname (Shared Heritage)'. De start van dit project was ook in het kader van Black History Month, een prima gelegenheid om met vrijwilligers te werken aan de conservering van het creoolse erfgoed, zo laat de Stichting Jodensavanne maandag 25 februari 2019 weten.

Er is jarenlang gebrainstormd over wat de beste manier is om de houten grafpalen op de creoolse begraafplaats te Jodensavanne te conserveren, zonder de authenticiteit van de grafpalen aan te tasten. Via de UNESCO was advies ingewonnen bij het Nara National Institute for Cultural Properties in Japan (dr. Yohsei Kohdzuma), bij het Directoraat Cultuur in Oslo-Noorwegen (Reidun Vea) en bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in Nederland. Géén van de voorgestelde adviezen konden het bestuur van de Stichting Jodensavanne overtuigen van de juiste conserveringsstrategie en maatregelen.

Via stagaire Roos Wonders (studente Cultural Anthropology and Development Studies aan de Universiteit van Utrecht met minor Restauration and Conservation of Cultural Heritage), die in 2016 bij de stichting onderzoek deed naar de conservering van artefacten, werd de stichting geattendeerd op de houtconserverings-afdeling van het Nationaal Herbarium van de Anton de Kom Universiteit. Uiteindelijk belandde de Stichting bij dr. Erik Botter van de afdeling Houttechnologie van het CELOS (Centrum voor Landbouwkundig Onderzoek in Suriname), die een conserveringsstrategie en conserveringsmaatregelen voorstelde, die de authenticiteit van de grafpalen niet zou aantasten.

De houten grafpalen bleken, nadat ze uit de grond waren gehaald, ook aan de onderzijde behoorlijk te zijn aangetast en het was slechts een kwestie van tijd alvorens deze palen zouden breken en omvallen.

Nadat de palen waren schoongemaakt werden ze aan de onderzijde met teer ingesmeerd, zodat vocht in de grond minder van invloed kan zijn op het hout. Vervolgens werden ze rechtop teruggeplaatst en bespoten met insecticide en daarna voorzien van een laag houtolie ter voorkoming dat water verdere aantasting veroorzaakt.

Ten slotte werden de 'koppen' van de grafpalen voorzien van een metalen 'dakje', waarbij wat ventilatieruimte werd gelaten tussen het hout en het metaal. Oorspronkelijk hadden alle houten grafpalen een metalen dakje ter bescherming van het kopse hout.

De komende weekenden worden de werkzaamheden voortgezet, waaronder de grondige schoonmaak van de bakstenen grafmonumenten van Abraham Garcia Wijngaarde en zijn familieleden. Een nieuwe inventarisatie van de begraafplaats zal ook worden uitgevoerd om de data van 1999 (toen de eerste vastlegging plaatsvond) te vergelijken.