Anton de Kom eerste Surinamer opgenomen in de Canon van Nederland

De Canon bestaat uit lijst van vijftig thema’s die samenvatting geeft van  geschiedenis Nederland


Anton de Kom, de bekende verzetsheld uit Suriname, is officieel opgenomen in de Canon van Nederland, een lijst van vijftig thema’s die chronologisch een samenvatting geeft van de geschiedenis van Nederland. 

Anton de Kom is een Surinaamse anti-koloniale schrijver, activist en verzetsheld. In 1934 publiceert hij zijn boek 'Wij slaven van Suriname', een aanklacht tegen racisme, uitbuiting en koloniale overheersing.

In 1921 arriveert De Kom in Nederland. In Den Haag vindt hij een baan bij een handelaar in koffie en thee. Hier leert hij Petronella Borsboom kennen. In 1926 trouwen ze. Zo’n gemengd huwelijk wordt in die tijd nog als ongewoon beschouwd in het overwegend witte Nederland. Anton en Nel krijgen vier kinderen.

Naast zijn werk ontwikkelt hij zich tot schrijver en dichter. Uit ongenoegen dat er in Nederland zo weinig bekend is over de geschiedenis van Suriname en het slavernijverleden geeft hij hierover lezingen. Geïnspireerd door de strijd tegen racisme in de Verenigde Staten en de gelijkheidsidealen van communistische organisaties in Nederland publiceert hij kritische politieke artikelen.

Als zijn moeder eind 1932 op sterven ligt, vertrekt hij met zijn gezin naar Suriname. Hier zet hij zijn politieke activiteiten voort. Zijn lezingen worden door de autoriteiten verboden. Hij richt een adviesbureau op. Veel Surinamers met verschillende etnische achtergronden weten De Kom hier te vinden en al snel krijgt hij de bijnaam ‘papa De Kom’. Omdat de autoriteiten vrezen dat hij met zijn activiteiten politieke onrust veroorzaakt wordt hij gevangengezet.

Op 7 februari 1933 verzamelt zich voor de gevangenis een grote menigte om steun aan De Kom te betuigen. Soldaten openen het vuur en er vallen twee doden en 22 gewonden. Om verder oproer te voorkomen, wordt De Kom verbannen uit Suriname en moet hij terugkeren naar Nederland.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog sloot De Kom zich aan bij het verzet tegen de Duitse bezetting. Hij schreef onder meer voor de illegale krant De Vonk. In augustus 1944 werd hij gearresteerd. De Kom overleed op 24 april 1945 in concentratiekamp Neuengamme.

Nog steeds wordt zijn boek veel gelezen, omdat het de koloniale machtsstructuren inzichtelijk maakt voor een groot publiek.

De Canon werd in 2006 samengesteld in opdracht van de Nederlandse staat, ten behoeve van het geschiedenisonderwijs. De informatie hieruit is bedoeld voor alle geïnteresseerden in de Nederlandse cultuur en geschiedenis, en in het bijzonder voor leerlingen en docenten in midden- en bovenbouw basisonderwijs en onderbouw voortgezet onderwijs.