Advocaat Gerard Spong: 'Kans groot dat Bouterse veroordeeld wordt voor zijn rol bij Decembermoorden'

Volgens de Krijgsraad zijn acht feiten die Bouterse ten laste zijn gelegd bewezen

'Het is een meesterzet van de Krijgsraad om ze naar de rechtbank te lokken alsof er nog niks aan de hand is'


De kans is groot dat Desi Bouterse vandaag, vrijdag 29 november 2019, veroordeeld wordt voor zijn rol bij de Decembermoorden. Dat zegt strafpleiter Gerard Spong, nu de Krijgsraad in Suriname al een paar uur bezig is met het voorlezen van zijn vonnis. ‘Dat heeft maar één doel, de motivering van een veroordeling begrijpelijk maken’, zegt Spong tegen radiozender ABC, aldus het AD. Tegen Bouterse is 20 jaar cel geëist. 

De Krijgsraad in Suriname spreekt vandaag geheel onverwacht de eerste vonnissen uit in het 8 Decemberstrafproces. Daarin is Desi Bouterse, de huidige president van Suriname, de hoofdverdachte. Hij was destijds bevelhebber van het Nationaal Leger, en sinds 1980 aan de macht na een staatsgreep. Het Openbaar Ministerie (OM) eist 20 jaar cel tegen hem. Volgens het OM is Bouterse nauw betrokken bij de martelingen en executies van 15 prominente critici van het toenmalige militaire regime van Bouterse. Zij werden op 8 december 1982 opgepakt en in Fort Zeelandia gemarteld en geëxecuteerd. Onder de slachtoffers waren vakbondsleiders, advocaten, academici, journalisten en ex-militairen.

De Krijgsraad is momenteel al een paar uur bezig met het voorlezen van het 100 pagina’s tellende vonnis van Bouterse. Volgens de Krijgsraad zijn acht feiten die hem ten laste zijn gelegd, bewezen. 'Mijn sterke indruk is dat de Krijgsraad met een zeer uitvoerig vonnis koerst op een veroordeling’, zegt Spong tegen de Surinaamse radiozender ABC. 'Zeer belastende getuigenverklaringen worden alleen voorgelezen om duidelijk te maken hoe de Krijgsraad tot een veroordeling komt. De mensen hebben daar recht op. We moeten buitengewoon veel ontzag opbrengen voor deze drie moedige rechters.' 

De woordvoerder van Bouterse, Clifton Limburg, heeft op de Surinaamse staatsradio SRS burgers opgeroepen rustig te blijven. Hij loopt vooruit op een eventuele veroordeling van de president. 'De uitspraak is weer een poging van Nederland om de politicus Desi Bouterse te isoleren. Ik weet niet eens of er wel bewijzen zijn tegen Bouterse over die Decembermoorden.' Verschillende getuigen hebben verklaard, dat Bouterse op het moment van de executies aanwezig was in Fort Zeelandia. Alle slachtoffers zouden daar in zijn werkkamer één voor één aan hem zijn voorgeleid, waarna hij persoonlijk hun doodvonnis velde. Eén getuige verklaarde later dat Bouterse vakbondsleider Cyrill Daal en ex-militair Soerendre Rambocus zelf heeft doodgeschoten. Het OM heeft daar geen bewijs voor.

De rechters gaan uitgebreid in op getuigenverklaringen. Cruciaal is de verklaring van vakbondsleider Fred Derby. Hij is die nacht ook gearresteerd en naar Fort Zeelandia overgebracht, maar werd om onduidelijke reden vrijgelaten. Derby overleed in 2001 maar hij liet wel een getuigenis achter over de gebeurtenissen. Hij verklaarde, dat Bouterse ‘beheerst en koelbloedig’ de beslissingen nam en dat van tevoren was afgesproken dat de slachtoffers zouden worden ‘afgemaakt’.

Volgens Radio ABC dreigt Irvin Kanhai, de advocaat van Bouterse, weg te lopen uit de rechtszaal. Bouterse heeft altijd ontkend dat hij bij de executies aanwezig was. Wel bood hij in 2007 zijn excuses aan voor de Decembermoorden, omdat hij destijds politiek verantwoordelijk was.

De Surinaamse president is op dit moment op staatsbezoek in China. Het is onduidelijk wat er gebeurt als Bouterse vandaag veroordeeld wordt. In theorie kan de president zichzelf gratie verlenen. 'Het zou een gotspe zijn als hij dat doet, maar alles is mogelijk.' 

Eerder vandaag sprak de Krijgsraad ex-militair Etienne Boerenveen vrij. Hij geldt na Bouterse als een van de belangrijkste verdachten. Volgens getuigen zou de bataljonscommandant destijds slachtoffer Soerendre Rambocus hebben overgebracht naar Fort Zeelandia, waar die kort daarna werd vermoord. Rambocus zat vast vanwege een mislukte tegencoup in maart 1982. De Krijgsraad vindt dat er onvoldoende bewijs is tegen Boerenveen. Het OM had 20 jaar cel geëist. De rechters spraken ook Jimmy Stolk vrij. Dat is conform de eis van het OM. De zaak van Arthy Gorré werd niet-ontvankelijk verklaard, omdat hij inmiddels is overleden.

Romeo Hoost, voorzitter van het Comité Herdenking Slachtoffers, is blij dat de rechters vandaag vonnis wijzen. Hij is de neef van de vermoorde advocaat Eddy Hoost. 'Ik ben met stomheid geslagen. Het is een meesterzet van de Krijgsraad om ze naar de rechtbank te lokken alsof er nog niks aan de hand is. De uitspraak van Boerenveen is jammer. Dan begin ik wel te twijfelen aan de afloop. Maar hij is minder belangrijk. Voor mij gaat het vooral om Bouterse.'

In een eerste reactie zegt premier Mark Rutte dat hij hoopt dat het Surinaamse rechtsstelsel goed functioneert. 'Wij zullen als Nederland met grote aandacht volgen of de rechtsgang goed plaatsvindt. Bouterse moet zich verantwoorden voor wat hij daar gedaan heeft', aldus de premier tijdens de wekelijkse persconferentie. Strenge veiligheidsmaatregelen

Na ruim een jaar stilte zette de Krijgsraad vanochtend het 8 Decemberstrafproces voort. Dat gebeurde onder strenge veiligheidsmaatregelen. De straat waar de rechtbank is gevestigd is helemaal afgesloten. Vijf scholen in de directe omgeving zijn vandaag vanwege de zitting dicht gebleven. Na een proces van bijna twintig jaar snakten de nabestaanden naar een vonnis. De Decembermoorden zijn het grootste trauma in de jonge geschiedenis van Suriname. Het proces hangt als een zwaard van Damocles boven het land. Negentien jaar geleden werd het strafrechtelijk onderzoek gestart. Vandaag is het - op één dag na- precies 12 jaar na de start van de strafzaak tegen 25 verdachten.