'Suriname kon niet ontkomen aan noodzaak te lenen om welvaartsniveau voort te zetten'
'Na lange tijd pak ik weer een van mijn favoriete bezigheden op namelijk het schrijven van artikelen. Als moeder van een aantal kleintjes is het altijd passen en meten met de tijd. Je moet eerbare burgers opvoeden en tegelijkertijd recht doen aan je maatschappelijke verantwoordelijkheid.
Een artikel over Surinames schuldpositie en terugbetaalcapaciteit heeft stof doen opwaaien. Meer nog, omdat een columnist het in de Financial Times van Amerika zou hebben gepubliceerd. Iedereen die kinderen heeft, wil een betere Suriname achterlaten voor hen. Onze voorouders hebben op vele fronten strijd geleverd opdat wij het beter zouden kunnen hebben. Het is dan ook onze traditionele morele plicht om hetzelfde na te streven voor onze nakomelingen.
De inhoud van het betreffende artikel zette mij aan het nadenken. Het is toch iets anders dan dat onzinnig en oeverloos negativistisch geraaskal van de haters van de regering waaraan dhr Bouterse leiding geeft.
Al pratende met gezaghebbende economen komen een aantal markante zaken naar voren. Sinds de financiële crisis die rond 2008 in de VS begon en zich snel verspreidde over de hele wereld, zijn overheden wereldwijd steeds meer gaan lenen. De zogenaamde schuldratio (schuld/BBP) is enorm gestegen. Een analyse van de Deutsche Bank laat zien, dat de gemiddelde schuldquote van de belangrijkste economieën maar liefst 70% is, het hoogste niveau in 150 jaar. In het verre verleden stegen staatsschulden van vele landen met name door oorlogen, terwijl in tijden van vrede er juist werd gespaard. Echter, met de opkomst van de moderne democratie en welvaartsstaten alsook de ontwikkeling van financiële markten werd lenen de nieuwe norm. Er kon geleend worden om een welvaartsstaat op te bouwen.
Ook Suriname kon niet ontkomen aan de noodzaak om te lenen om het welvaartsniveau voort te zetten. Maar, elke dollar die een land leent zal met rente moeten worden terugbetaald. Er zijn vele voorbeelden van landen die gebukt gaan onder een hoge schuldratio. Suriname noteert een schuldratio van maar liefst 83% (de buitenlandse schuld is ruim 63%: bij een BBP van US$ 3.6 miljard staat een buitenlandse schuld van US$ 2.3 miljard). Men kan beredeneren dat de schuldratio in absolute zin historisch hoog is en de laatste jaren sterk is gestegen. Tegelijkertijd beredeneert men dat de toename van schulden niet is terug te vinden in ontwikkeling van productiecapaciteit om de schulden terug te betalen.
Een deel van de schulden betreft de investering in Newmont (participatie van de Staat in goudmijn). Dit zal op termijn direct dividend opleveren voor de Staat. Maar er zijn ook indirecte voordelen zoals werkgelegenheid en opdoen van kennis om andere mijnen zelf te ontwikkelen. Ook de lening die recent is gesloten ten behoeve van de overname van de dam zal op termijn besparingen opleveren alsook meer energie om de economie verder te ontwikkelen. Daarnaast zijn leningen aangewend voor institutionele versterking: instituten vormen ons sociaal kapitaal en de Wereldbank heeft aangetoond dat sterke instituten vereist zijn voor duurzame lange termijn ontwikkeling.
Kortom, niet alle dollars zijn direct geconsumeerd. Een deel zal op termijn de (productie)capaciteit vergroten en daarmee het vermogen om terug te betalen. Toch is een deel wel geconsumeerd. Wat hebben wij daarover te zeggen? Wat als de regering niet had geleend? Dan was de welvaart van de generatie die nu leeft ongetwijfeld gedaald. De regering had geen elektriciteit kunnen subsidiëren, geen betaalbare medicijnen of brandstof kunnen voorzien of had de belastingen moeten verhogen.
Het is bekend, dat wij leven in een land dat rijk is aan grondstoffen en dat de economie nog steeds draait op grondstoffen. De afhankelijkheid van de economie van de export van grondstoffen is maar liefst 85%. Het is ook bekend, dat de reserves aan grondstoffen heel hoog zijn en het tijd zal kosten om die reserves te exploiteren ten behoeve van het welzijn van een ieder. Indien de grondstoffen pas over bijv. 20 jaar optimaal zijn ontwikkeld, zal de generatie tegen die tijd meer profiteren van de opbrengsten dan de generatie nu.
Door te lenen, wordt de huidige generatie toch tegemoet gekomen in de wetenschap dat de grondstoffenreserves ons in staat zal stellen om de schulden af te lossen en het welvaartspeil voort te zetten en zelfs te verbeteren. Daarbij vertrouwen wij erop dat de regering investeert in de verruiming van de productiecapaciteit (z.a. participatie in Newmont), alsook de versterking van instituten (Mineral Instituut, de Centrale Bank, Hof van Justitie etc). Deze combinatie zal ons op termijn in staat stellen om de schulden terug te betalen zonder dat de huidige generatie tekort wordt gedaan.
Het is zaak dat wij samen wel een richting opkijken en dat is niet de richting van paars, oranje, groen of geel maar de richting van Suriname, het land van verscheidenheid in kleur, ras, geloof en politieke overtuiging.
Mr. drs. Sharmila Kalidien-Mansaram'
Geen opmerkingen:
Een reactie posten