Paramaribo - Sinds 2012 is het Surinaamse luchtverkeer diverse keren door stakingen van de luchtverkeersleiders in gevaar geweest. Ze hadden echter steeds voldoende redenen om het werk neer te leggen, zoals een chronisch tekort aan goed opgeleid personeel, uitblijven van uitbetaling van de toelage, trainingen die niet of onvoldoende worden verzorgd en een lekkende verkeerstoren. Gepensioneerde luchtverkeersleiders schoten steeds te hulp. De Surinaamse luchtverkeersleiders, verenigd in de Suriname Air Traffic Controllers Association (SATCA), zijn begin oktober maar weer eens in staking gegaan. De zoveelste staking sinds 2011 en de zoveelste keer dat reizigers en exporteurs van producten de dupe werden en het luchtverkeer in gevaar werd gebracht. Al een paar jaren willen de luchtverkeersleiders dat een aantal belangrijke zaken wordt aangepakt, maar het verantwoordelijke ministerie van Transport, Communicatie en Toerisme (TCT) lijkt de luchtverkeersleiders en de veiligheid van het vliegverkeer niet serieus te nemen en dat is een ernstige zaak die internationaal aandacht verdient.
Al jarenlang onvrede over arbeidsvoorwaarden en -omstandighedenDe luchtverkeersleiders gingen vrijdag 3 oktober in staking uit onvrede over diverse niet opgeloste zaken, zoals de uitbetaling van de Air Traffic Service toelage, het nog steeds niet kunnen volgen van trainingen en het tekort aan luchtverkeersleiders. Maar, de SATCA wild ook eindelijk eens af van de verwaarloosde en onhygiënische toestanden op de werkvloer en ook dat het gebouw wordt opgeknapt. Bepaalde apparaten zouden buiten werking zijn. Er zijn zelfs luchtverkeersleiders die vijftien jaar geleden al bevorderd hadden moeten worden. Het zijn zaken waar de luchtverkeersleiders al jaren om vragen.
Verder is SATCA-voorzitter Clyde Sabajo er niet over te spreken, dat het zogenoemde Instrument Landing Systeem (ILS) al ruim zes maanden buiten werking is. Het ILS is een radionavigatiesysteem waarmee in de luchtvaart een precisienadering van een landingsbaan kan worden uitgevoerd. ILS maakt landingen bij slechte weersomstandigheden en automatische landingen mogelijk. Volgens Sabajo wachten de luchtverkeersleiders al ruim zeven jaar om diverse zaken gedaan te krijgen.
Het ministerie van TCT zou echter niet in staat zijn geweest om gemaakte afspraken na te komen, omdat die zouden zijn overgeheveld naar het ministerie van Binnenlandse Zaken.
Volgens Sabajo werd in april van dit jaar een principeakkoord getekend, maar de minister van TCT,
Falisie Pinas, heeft nog steeds geen gehoor gegeven aan de wensen van de luchtverkeersleiders. Bij dat akkoord werd een conceptplan met dertig punten opgemaakt, waarvan een viertal punten in april of begin mei moest worden uitgevoerd. Maar, de luchtverkeersleiders ontvingen slechts kledinggeld en uniformen.
Voordat zij vrijdag 3 oktober in staking gingen vond er nog een gesprek plaats op het ministerie, maar ook dat leverde weer geen concrete toezeggingen op.
Ingrijpen president Bouterse gevraagdHet werk van de luchtverkeersleiders werd overgenomen door zes gepensioneerde oud-collega’s. Vanwege het feit, dat het ministerie van TCT niet van zins leek om ook maar enigszins de luchtverkeersleiders tegemoet te komen, deden de stakende luchtverkeersleiders dinsdag 7 oktober tijdens een persconferentie een beroep op president Desi Bouterse om in te grijpen ende vliegveiligheid te garanderen. De actie kost de staat vele duizenden Amerikaanse dollars per dag. Vluchten van en naar het lokale vliegveld Zorg en Hoop in Paramaribo werden alleen afgehandeld tussen acht uur ‘s morgens en vier uur ‘s middags. Tussen vier uur ’s middags en acht uur ’s avonds werden de vluchten op de internationale J.A. Pengelluchthaven te Zanderij afgehandeld.
Tijdens een ledenvergadering van de SATCA op donderdag 9 oktober werd besloten, dat de stakers de volgende dag weer aan het werk zouden gaan. Zij gaan ervan uit, dat een ingestelde presidentiële commissie versneld de zaken waarmee de luchtverkeersleiders zitten zal kunnen oplossen.
Staking begin december 2012 ‘Ik schaam me te zeggen hoeveel mensen hier werken, anders gaat men bang worden voor veiligheid’Daarmee kwam een einde aan de zoveelste staking van de Surinaamse luchtverkeersleiders die al jarenlang te kampen hebben met dezelfde problemen, daarvoor diverse malen het werk hebben neergelegd en naar wie niet door het ministerie van TCT wordt geluisterd. Het lijkt erop dat de minister de luchtverkeersleiders en de vliegveiligheid niet serieus neemt. Immers, de luchtverkeersleiders zagen zich op 4 december 2012 ook al genoodzaakt het werk te onderbreken uit onvrede. Die werkonderbreking duurde slechts een paar uren.
Toenmalig voorzitter van de SATCA, John Seedorf, zei destijds op Starnieuws:
‘Ik schaam me om te zeggen hoe weinig mensen hier werken, anders gaat men bang worden voor de veiligheid.’ Het werk werd die dag hervat, omdat de bewindsman instemde met een gesprek.
Duur nieuw radarsysteem niet optimaal gebruikt, luchtverkeersleiders niet getraind in gebruikEen week later, op 11 december, liet de ondervoorzitter van de SATCA, Clyde Sabajo, via de Times of Suriname weten, dat
‘het moderne radarsysteem op Zanderij dat vorig jaar in gebruik is genomen niet optimaal wordt gebruikt, omdat de luchtverkeersleiders die het moeten bedienen niet over het vereiste brevet beschikken.’ Hij zei de investering van enkele miljoenen Amerikaanse dollars in het radarsysteem een verloren zaak te vinden. Begin 2011 werd het radarsysteem in gebruik genomen. Hiervoor had de staat Suriname een lening van ruim 9,4 miljoen Amerikaanse dollar bij de Islamic Development Bank afgesloten, terwijl SATCA 1,4 miljoen Amerikaanse dollar had bijgedragen. Het was de bedoeling om door middel van het project ‘Upgrading Air Navigation’ de veiligheid van het luchtvaartverkeer te verbeteren en te professionaliseren.
Voor de ingebruikname van het radarsysteem hadden de luchtverkeersleiders in feite getraind moeten worden, een vereiste binnen de luchtvaartwereld. Maar, dat gebeurde niet, waardoor ze niet over het brevet beschikten om het navigatiesysteem optimaal te kunnen bedienen. Sabajo had de leiding van de Luchtvaartdienst vaak hierop gewezen, maar er werd geen enkele actie ondernomen.
John Seedorf zei vrijdag 4 januari 2013 in het Dagblad Suriname dat er tot die dag toe, niets concreets was bereikt in het overleg tussen de SATCA en het ministerie van TCT.
‘Als TCT niet serieus is, zal men het merken’, sprak de SATCA-voorzitter. De SATCA had met deskundigen van TCT de afspraak, dat in die maand de luchtverkeersleiders enkele van de pijnpunten opgelost zouden zien. Seedorf verwachtte dat nog voor eind januari 2013 concrete toezeggingen gedaan zouden worden betreffende het trainen van kader in het buitenland.
‘De mensen moeten vertrekken voor een verdere upgrading van hun kennis of ze moeten instructeurs laten halen’, zei Seedorf.
De luchtverkeersdienst had ruim 60 luchtverkeersleiders nodig om optimaal te kunnen functioneren. De dienst had echter de beschikking over slechts 25 air traffic controllers, van wie een aantal de dienst zou verlaten, vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd.
Daarnaast wachten de luchtverkeersleiders al zo’n drie jaren op uitvoering van een principeakkoord dat met de regering Venetiaan-Sardjoe was bereikt in 2008. Met de toenmalige vicepresident was overeengekomen een verbetering van werkomstandigheden, bijscholing van het personeel en werving van nieuw personeel om de onderbezetting te minimaliseren.
Korte werkonderbreking medio januari 2013De volgende staking van de luchtverkeersleiders diende zich aan dinsdagavond 22 januari 2013. De plotselinge staking verraste diverse passagiers van de SLM op onaangename wijze. ‘Wij hadden hiervoor gewaarschuwd’, zei SATCA-ondervoorzitter Clyde Sabajo tegenover de Ware Tijd.
‘We zitten al jaren met dezelfde problemen, maar er komt maar geen oplossing. Nu is de minister verantwoordelijk.’De volgende dag gingen de stakers al weer aan het werk. Er was een goed gesprek geweest tussen de SATCA en een delegatie onder leiding van vicepresident Robert Ameerali. Er zouden harde afspraken zijn gemaakt om de situatie aan te pakken. Bij het gesprek met de vicepresident waren ook aanwezig de ministers Felisi van TCT en Stanley Betterson van Regionale Ontwikkeling. Afgesproken werd dat een commissie aan het werk zou gaan om de knelpunten bij de luchtverkeersleiders aan te pakken, zoals investeringen in apparatuur en de opleiding van personeel.
Overigens werden kort nadat de luchtverkeersleiders het werk hadden neergelegd, oud-collega’s ingezet die al lange tijd niet actief waren geweest in het begeleiden van vliegverkeer. Dat was volgens SATCA-voorzitter Seedorf een gevaarlijke actie. Hij liet weten, dat geen mensen konden worden ingezet die niet over de juiste papieren beschikten.
‘Loyalisten politieke partijen geaccommodeerd binnen Luchtvaartdienst’Begin maart werd duidelijk dat luchtverkeersleiders nog steeds niet te spreken waren over de gang van zaken binnen hun werkomgeving. Via de Ware Tijd liet de vicevoorzitter van de SATCA, Clyde Sabajo, op 2 maart weten, dat er teveel leidinggevenden binnen de Luchtvaartdienst zijn
‘die geen kaas hebben gegeten van de dienst’. Volgens hem zijn er door de jaren heen loyalisten van politieke partijen op posten geaccommodeerd, iets dat niet ongewoon is in Suriname. Er was ook een lichtpuntje in de ogen van Sabajo en dat was de start van een training voor luchtverkeersleiders verzorgd door deskundigen uit Trinidad & Tobago. Hij zei dat een goede stap van de regering te vinden, diverse andere voorzieningen waren nog steeds niet geregeld, zoals de uitbetaling van toelaten.
Trainingen door instructeurs uit Trinidad & Tobago niet naar tevredenheid SATCARuim twee weken later bleek de SATCA toch niet tevreden te zijn over de training. Volgens de bond waren de deelnemers zelfs misleid. In drie weken tijd zouden medewerkers tot volwaardig instructeurs worden opgeleid, maar dat was niet gebeurd, aldus Sabajo op dinsdag 19 maart 2013 in de Ware Tijd.
Volgens diensthoofd Robby Venloo van de Luchtvaartdienst waren er elf bevoegde instructeurs afgeleverd. Sabajo zei echter, dat zij slechts tot ‘on the job coaches’ waren opgeleid en dat in slechts vier dagen tijd. Dat was onmogelijk, stelde Sabajo. Eenendertig collega’s volgden gedurende twee weken opfriscursussen.
Tijdens een onderhoud tussen de SATCA en de regering, eind januari 2013, was afgesproken dat de medewerkers tot volwaardige instructeurs zouden worden opgeleid.
‘Uit gesprekken die SATCA met één der instructeurs uit Trinidad en Tobago had, is gebleken, dat zij de trainingen die door Suriname aangevraagd waren hebben verzorgd en dat zij ook in staat zijn om de instructeurscursus te verzorgen, zodat we over volledig bevoegd verklaarde instructeurs kunnen beschikken’, zo schreef SATCA in een persbericht.
Door de gang van zaken rond de door Trinidadiaanse deskundigen gegeven opleiding, beschikte het korps luchtverkeersleiders nog steeds niet over bevoegde instructeurs en bleef aangewezen op deskundigen uit het buitenland.
Augustus 2013 trekt SATCA weer aan bel: tekort van 60 luchtverkeersleiders Luchtvaartdienst verziektDe SATCA zag zich in de tweede week van augustus 2013 weer genoodzaakt om aan de bel te trekken. Er was immers een tekort van 60 luchtverkeersleiders. Het aantal van 84 zou een optimale bezetting garanderen bij de dienst, maar slechts 24 luchtverkeersleiders waren werkzaam op de vliegvelden te Zanderij, Zorg en Hoop en Nickerie. Dat leidde tot een onverantwoord zware werkdruk.
De onderbezetting had volgens Sabajo alles te maken met mismanagement bij de Luchtvaartdienst. De dienst was gedurende vele jaren zwaar gepolitiseerd, met als gevolg dat er uitholling van kader plaatsvond.
De dienst is verziekt, zei destijds de presidentiële adviseur Eddy Jozefzoon. Hij was voorzitter van een commissie die de dienst in beter vaarwater moest brengen. Maar, volgens Sabajo heeft die commissie sinds haar instelling zes maanden geleden geen resultaten bereikt.
‘Nul komma nul, is wat de commissie tot nu toe gepresteerd heeft.’De SATCA diende een herstructureringsplan in bij de regering. Het plan werd eind juli 2013 aangeboden aan vicepresident Robert Ameerali en voorzitter Jennifer Geerlings Simons van De Nationale Assemblee, het Surinaamse parlement.
Werkonderbreking luchtverkeersleider begin april 2013Uit ontevredenheid, omdat nog steeds niet de pijnpunten waar zij sinds 2007 aandacht voor vroegen werden aangepakt, besloten de luchtverkeersleiders en hun assistenten donderdag 3 april het werk weer neer te leggen. Volgens de SATCA was de werksituatie verslechterd en niet meer vol te houden. Toegezegde opleidingen en trainingen bleven uit, toelages voor wisseldiensten waren er nog steeds niet, er waren sanitaire problemen op de werkvloer en onhygiënische toestanden en de verkeerstoren lekte.
Daarenboven was er sprake van onderbezetting. Door mismanagement bij de leiding bij de Luchtvaartdienst en het niet optreden van het ministerie van Transport, Communicatie en Toerisme waren de pijnpunten alleen maar verslechterd.
Ook waren er geen bevoegde krachten en instructeurs die de opleidingen konden verzorgen op hoger niveau. Overigens zou een enkele collega wel bereid zijn geweest om te werken. Maar, de werkzaamheden werden overgenomen door gepensioneerden die via de Luchtvaartdienst werden ingezet.
De voorzitter van de Moederbond, de vakbond waarbij de SATCA is aangesloten en die de actie van de stakende luchtverkeersleiders en assistenten had overgenomen, Errol Snijders, voerde dinsdagavond 8 april overleg met de directeur en minister van het ministerie van Transport, Communicatie en Toerisme.
De volgende avond kwamen ze weer bijeen. Er werd weer een conceptplan met ongeveer dertig pijnpunten samengesteld waarvan drie of vier punten in april of begin mei uitgevoerd moesten worden. Hete hangijzers waren de uitbetaling van de toelage en het tekort aan luchtverkeersleiders. Om dat tekort op te heffen bestond het idee om assistent luchtverkeersleiders aan te trekken en daarvoor ontheffing te verlenen. Ook de aankoop van apparatuur stond op het urgent uit te voeren lijstje evenals het opknappen van de werkruimten die in erbarmelijke staat verkeren.
Het wachten is op witte rookMaar, het waren de zoveelste afspraken, toezeggingen en pijnpuntplannen. Weer kwam er niets van terecht en weer zagen de luchtverkeersleiders zich genoodzaakt om naar het wapen van staking te grijpen en dat gebeurde in de eerste week van oktober. Na een paar dagen het werk neergelegd te hebben hebben de actievoerders nu hun hoop gevestigd op de presidentiële commissie.
Inmiddels is het 14 oktober.
De luchtverkeersleiders zijn weer aan het werk, onder slechte werkomstandigheden. Die worden tegen heug en meug geaccepteerd, om het luchtverkeer niet langer in gevaar te brengen. Het wachten is op witte rook, het wachten is, na vele jaren, op de gevraagde verbeteringen van hun arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden. Maar, wie naar het recente verleden kijkt kan niet anders dan concluderen dat het Surinaamse verantwoordelijke ministerie de luchtverkeersleiders en de veiligheid van het vliegverkeer niet serieus nemen.
