Suriname voert geen effectief beleid om kwik in goudvelden uit te bannen

128 Landen bespreken maatregelen tegen kwik - Verdrag moet kwikverontreiniging inperken

Kwikgebruik goudzoekers vele jaren geen prioriteit Surinaamse regering

10-01-2013   Door: Paul Kraaijer

Paramaribo - Regeringen van 128 landen staan op het punt om een eerste wettelijk bindend wereldwijd verdrag te ondertekenen om de uitstoot van kwikdampen en kwikverontreiniging aan te pakken. Suriname is een van de deelnemende landen, maar onduidelijk is wat het belang van en voor Suriname is om een dergelijk verdrag te ondertekenen.

Delegaties uit die landen worden komende week, tussen 13 en 18 januari, in het Zwitserse Genève verwacht voor een vijfde en laatste ronde van besprekingen. Alle landen zijn het er over eens, dat dringend actie is vereist om kwikdampuitstoot te verminderen, dat een groot risico is voor het milieu en de volksgezondheid.

De totstandkoming van het verdrag wordt gecoördineerd door het onderhandelingscomité van het Milieu Programma van de Verenigde Naties (UNEP, United Nations Environment Programme).

Volgens een conceptversie van het UNEP 2013 Wereld Kwik Rapport kwam in 2010 zo’n 6.500 ton kwikdamp in de lucht terecht. Zo’n 30% daarvan was afkomstig van menselijke activiteiten en 15% van natuurlijke bronnen zoals vulkanen en erosie. Het restant kwam op natuurlijke wijze uit de bodem, water en vegetatie.

WHO: Kwik in top tien bedeigende chemicaliën voor volksgezondheid

De Wereld Gezondheids Organisatie (WHO, World Health Organization) heeft vastgesteld dat kwik een van de top tien chemicaliën is die een bedreiging vormt voor de volksgezondheid – het kan de hersenen beschadigen en het is een gevaar voor foetussen.

Volgens UNEP is door menselijke activiteiten in totaal 35.000 ton kwikuitstoot, waarvan ongeveer 40% dateert van voor 1850. De overige hoeveelheid dateert uit laat 19e eeuw uit zilver- en goudmijnbouw, toen kwik werd gebruikt om die metalen te winnen. De laatste tientallen jaren is de uitstoot toegenomen door de kleinschalige goudwinning in Afrika en Latijns Amerika en door snelle industrialisering van Azië. China draagt nu 30% bij aan de wereldwijde uitstoot.

Voor de laatste ronde van onderhandelingen, in juni/juli 2012, spitsten discussies zich toe op de totstandkoming van een kwikverdrag voor alle landen om kwikdampuitstoot te reduceren. Maar, dat stuitte op verzet van landen als China en India. Zij zijn van oordeel dat ontwikkelde landen hun dan moeten helpen met financiering en technologie. 

Op verzoek van de UNEP, tijdens de vierde onderhandelingsronde in de laatste week van juni en de eerste week van juli 2012 in Uruguay, zond de directeur Milieu, Henna Uiterloo, van het Surinaamse ministerie van Arbeid, Technologische ontwikkeling en Milieu 12 augustus 2012 een brief aan UNEP in Genève met ‘informatie’ over de uitstoot van kwikdampen in Suriname. 
Suriname liet de internationale organisatie weten dat er gegevens bekend zijn.... 

 

 

Nee, Suriname beschikte niet eens over een speciale kwikdampmeter, terwijl in het binnenland de stof in grote hoeveelheden wordt gebruikt in de goudwinning en ook in het centrum van Paramaribo door goudopkopers. Pas in december 2012 beschikte de Arbeidsinspectie over een dergelijke meter en kon begonnen worden met metingen bij goudopkopers in Paramaribo. De leverancier van de kwikdampmeter liet een specialist naar Suriname gestuurd, om arbeidsinspecteurs te trainen.

Het internationale verdrag focust zich ook om het terugbrengen van kwikuitstoot in de kleinschalige goudwinning, welke sector nauwelijks wordt gereguleerd. Veel goudzoekers zijn zich nog niet steeds niet bewust van de risico’s van het gebruik van kwik bij het winnen van goud.

UNEP verwacht dat uiteindelijk in de loop van dit jaar het verdrag zal worden getekend door de deelnemende landen, dat ze verplicht om het gebruik van kwik aan te pakken.

De Europese Unie besloot al in 2008 om de export van kwik vanaf 2011 te verbieden, terwijl de Amerikaanse oud-president George Bush in oktober 2008 een wet bekrachtigde die per dit jaar, 2013, alle export van kwik uit de Verenigde Staten moet verbieden.

Suriname moddert al jaren aan

Suriname lijkt vele jaren de kwikproblematiek in het binnenland te hebben genegeerd. Kleinschalige goudzoekers gebruiken nog steeds kwik bij de winning van goud en nog steeds worden hierdoor het water in kreken en rivieren vervuild en de gezondheid van lokale bewoners, inheemsen en marrons, bedreigd. Achtereenvolgende regeren waren op de hoogte van de risico’s van het gebruik van kwik in de goudvelden, maar nimmer werd enige effectieve actie ondernomen. Van overheidswege bijvoorbeeld worden de goudzoekers niet gestimuleerd en gemotiveerd om over te stappen op milieuvriendelijke winningsmethoden. Controle op het gebruik van kwik is er niet en goudzoekers vinden wegen om het kwikimportverbod te omzeilen door smokkelroutes vanuit bijvoorbeeld de Guyana’s te gebruiken. De in december 2010 ingestelde presidentiële Commissie Ordening Goudsector kondigde in 2012 aan dat ingaande  2013 kwik moet zijn verbannen uit de goudvelden..... Maar, zoals zo vaak gebeurt, woorden worden niet omgezet in daden. Beleid wordt niet omgezet in praktijk en handhaving en controle blijken welhaast een onmogelijkheid in het binnenland.

Milieuvriendelijk goudwinnen met 'shaking table'

Niet alleen de regering heeft grote moeite om de kleinschalige goudwinningssector te reguleren en onder controle en toezicht te krijgen. Ook de paar natuurbeschermingsorganisaties in Suriname modderen al vele jaren aan om goudzoekers warm te krijgen voor ‘groene’ milieuvriendelijke winningsmethoden. Maar, daar hangt een prijskaartje aan en vele goudzoekers willen wel, maar zouden graag zien dat er een fonds wordt ontwikkeld waarop zij een beroep kunnen doen om de financiële middelen te verkrijgen om milieuvriendelijke winningsmethoden aan te kunnen schaffen.

Het Wereld Natuur Fonds Guianas (WWF Guianas) maakte in november 2008 bekend dat Suriname, Guyana en Frans-Guyana gezamenlijk zouden toewerken naar een kwikvrije kleinschalige goudwinning.  Delegaties van de drie landen waren in november 2008 in Frans-Guyana bijeen om gesprekken te voeren met plaatselijke overheidsfunctionarissen, gouddelvers, milieuorganisaties en instituten actief in de sector. Suriname was vertegenwoordigd door afgevaardigden van de ministeries van Arbeid, Technologische ontwikkeling en Milieu, Natuurlijke Hulpbronnen en Financiën, het NIMOS en de Nederlandse ambassade. Ook waren Surinaamse gouddelvers en concessiehouders uitgenodigd, maar die waren in geen velden of wegen te bekennen. De deelnemers brachten ook veldbezoeken aan goudvelden waar alternatieve winningsmethoden werden gebruikt. Voor Frans-Guyana was gekozen, omdat het daar sinds 2006 verboden is kwik te gebruiken bij de goudwinning. Vanaf toen werden ook de import van kwik stopgezet, de wetgeving aangepast en een bewustwordingscampagne opgestart. Met de nieuwe wetgeving werd de kleinschalige goudindustrie in dat land volledig gelegaliseerd. Suriname blijkt echter grote moeite te hebben om te leren van de ervaringen en kennis in het Franse buurland.

Controle onmogelijk

Tijdens de wekelijkse persconferentie van de Raad van Ministers op 9 februari 2011 antwoordde minister Ginmarto Kromosoeto van Arbeid, Technologische ontwikkeling en Milieu (ATM) op vragen van journalisten, dat kwik verboden is en dat het niet mag worden geïmporteerd. Kromosoeto erkende dat kwik het land wordt binnengesmokkeld en dat het ministerie daar nauwelijks greep op heeft. De Dienst Arbeidsinspectie heeft, aldus de bewindsman, niet de middelen en de logistiek om regelmatig in het binnenland controles uit te voeren. En wanneer er eens iemand van deze dienst in het binnenland is dan is er geen wettelijke mogelijkheid om op te treden. Dat kan alleen met bijstand van de politie. Sinds het instellen in december 2010 van de presidentiële Commissie Ordening Goudsector, kunnen sociale- en veiligheidsinspecteurs meeliften met het management team van de Commissie Ordening Goudsector naar goudwinningsgebieden in het binnenland.  Minister Kromosoeto maakte ook bekend dat het ministerie werkt aan de aanschaf van een zogenaamde kwikdampmeter waarmee luchtvervuiling in een bepaalde omgeving kan worden vastgesteld.

De Surinaamse regering publiceerde in juli 2011voor het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties (UNDP, United Nations Development Programme) het ‘Updated National Chemical Profile The Republic of Suriname’. Dit honderdeenentwintig pagina’s tellende rapport werd opgesteld door het ministerie van Arbeid, Technologische Ontwikkeling en Milieu (ATM) in het kader van de implementatie van het Verdrag van Stockholm. (Het Verdrag van Stockholm inzake persistente organische verontreinigende stoffen is een internationaal milieuverdrag, aangenomen tijdens de conferentie van de Verenigde Naties over persistente organische verontreinigende stoffen in Stockholm, op 22 mei 2001. Het is een wettelijk bindend instrument met als doel de gezondheid van de mens en het milieu beschermen tegen persistente organische verontreinigende stoffen; deze stoffen zijn persistent in het milieu, verspreiden zich over grote delen van het aardoppervlak, stapelen zich op in de voedselketen, en vormen een risico voor de gezondheid van de mens en voor het milieu.)

ATM geeft in het rapport voor de UNDP aan dat geen enkele informatie bekend is over import van kwik. Verder meldt het ministerie dat er geen nationaal gecoördineerde aanpak is van de problemen in de kleinschalige goudsector en het ongecontroleerde gebruik van kwik. Hierbij dient opgemerkt te worden dat op het moment dat het rapport voor de UNDP werd uitgebracht, juli 2011, de presidentiële Commissie Ordening Goudsector al zeven maanden aan het werk was.

Passief beleid leidt niet tot uitbannen kwikgebruik Surinaamse goudvelden

Duidelijk is dat de regering een passief beleid voert als het gaat om de aanpak van het kwikgebruik in het binnenland. Het dit jaar nog op te stellen internationale UNEP-verdrag zal waarschijnlijk voor het kwikgebruik en de kwikuitstoot in Suriname weinig tot geen zoden aan de dijk zetten. Eerst zal de regering zich moeten inspannen om ervoor te zorgen dat de porknokkers en garimpeiros in het binnenland kwik vaarwel kunnen zeggen en kunnen overstappen op ‘groene’ winningsmethoden.