Peruaanse kinaplant met uitsterven bedreigd, omdat enorme delen van het bos worden gekapt voor plantages

Bredere cinchona-soort wordt gebruikt bij productie anti-malariamedicijn kinine

(Bron foto: Phys.org)

Pre-Columbiaanse mensen gebruikten zijn schors als medicijn, terwijl de Zuid-Amerikaanse bevrijder Simon Bolivar het in het wapenschild van Peru opnam, maar de kinaboom staat voor een strijd om te overleven, omdat enorme delen van het bos worden gekapt om plaats te maken voor plantages. 

De bredere cinchona-soort wordt gebruikt bij de productie van het anti-malariamedicijn kinine. Maar experts zeggen, dat de kinaboom vanwege 'overheidsverwaarlozing' met uitsterven wordt bedreigd, terwijl veel Peruanen die boom niet langer kunnen onderscheiden van vijgenbomen of quinoa-planten.

'Peru heeft 20 van de 29 cinchona-species ter wereld, maar al zijn ze moeilijk te vinden vanwege ontbossing, degradatie van de bodem en de groei van de landbouw', vertelde bosbouwkundige Alejandro Gomez aan persbureau AFP. 'Hun leefgebied is erg fragiel en ze worden blootgesteld aan uitroeiing door het verbranden van grote stukken land om koffie en andere gewassen te verbouwen, en ook voor de kwaliteit van hun hout', voegde Gomez toe, die een conserveringsproject leidt.

Kina bomen groeien tot 15 meter hoog, in vochtige bossen tussen 1.300 en 2.900 meter boven zeeniveau, meestal in het noordwesten, maar ook in het centrum van Peru. Het werd voor het eerst gebruikt voor medicinale doeleinden door de pre-Columbiaanse volkeren van Peru, Colombia, Ecuador en Venezuela om koorts en pijn te behandelen, maar nu wordt cinchona ook gebruikt in de productie van tonisch water en angosturabitter, een alcoholische drank die wordt gebruikt in Peru's nationale cocktail, pisco sour.

Volgens Jose Luis Marcelo, professor aan de Universidad Nacional Agraria La Molina (UNALM), dreigen 'zes cinchonas die alleen in Peru groeien en een hoge concentratie kinine bevatten, te verdwijnen'.

Het Nationaal Historisch Museum van de Universidad Nacional Mayor de San Marcos, UNMSM, zegt dat er slechts 500-600 van de Cinchona officinalis soorten, of kleurloze schors, in het land zijn achtergebleven. Specialisten hebben zowel de centrale als lokale overheden om hulp gevraagd bij het beschermen van de bomen, maar zonder succes.

Marcelo zegt, dat de Universidad Nacional Agraria La Molina teams van specialisten nodig heeft om 'dit pictogram van het nationale wapenschild te herstellen, maar er is geld nodig'. Onderwijs kan ook nodig zijn om de Peruanen het verschil te leren tussen de cinchona en de vijgenboom.

Op sommige vlaggen verkocht in winkels voorafgaand aan nationale feestdagen, heeft onderzoeker Roque Rodriguez een afbeelding van de vijgenboom gevonden in plaats van een kina. Het feit dat vlaggenmakers niet het verschil kunnen zien tussen de twee planten 'toont de onwetendheid' van de Peruanen als het gaat om hun nationale boom, zei Rodriguez, die de cinchona probeert te klonen om het opnieuw te introduceren in het hele land, tegen AFP.

In 2008 keurde het Peruaanse Congres een wet goed waarin verschillende in het wild levende soorten werden omschreven als natuurlijk erfgoed, maar de tekst omschreef quinoa als Cinchona officinalis. Maar, quinoa is een ontbijtgranen, geen boomachtige kina, zegt Rodriguez.

Hoewel de huidige Peruaanse regering de cinchona misschien niet op prijs stelt, was haar schors in Europa zeer gewild toen het in 1631 door een jezuïetenpriester naar het oude continent werd gebracht. Daar werd het gebruikt voor de behandeling van scrapie, een dodelijke ziekte die schapen en geiten treft, en cinchona-soorten zijn inmiddels buiten Zuid-Amerika geplant.

De soort is genoemd naar de gravin van Chinchon, nadat haar leven was gered door haar schors. Bolivar en het ontluikende Peruaanse Congres besloten toen in 1825, kort na de onafhankelijkheid van Spanje, de cinchona op te nemen in het wapen als erkenning van zijn geneeskrachtige voordelen.

(Suriname Mirror/Phys.org/AFP)