CIA-memo: Braziliaanse topleiders keurden beleid goedkeurden om mensen te executeren die als bedreigend voor regime werden gezien

Ondervragers gebruikten elektrische schokken op slachtoffers, sloegen spijkers in hun handen en dompelden ledematen in alcohol voordat ze in brand werden gestoken



Van 1964 tot 1985 werd Brazilië geregeerd door een militaire dictatuur die dissidenten martelde en vermoordde in naam van het afweren van het communisme. De generaals die het land bestuurden, hebben lang het gebruik van dergelijke wrede actieken ontkend, maar een nieuw ontdekt CIA-memo onthult, dat de Braziliaanse topleiders een beleid kenden en goedkeurden om mensen te executeren  die als bedreigend voor het regime werden gezien. 

In de twee decennia nadat het Braziliaanse leger in 1964 een democratisch gekozen regering omver wierp, zeggen de onderzoekers, heeft het regime talloze gruweldaden begaan. Ondervragers gebruikten elektrische schokken op slachtoffers, sloegen spijkers in hun handen en dompelden hun ledematen in alcohol voordat ze in brand werden gestoken. Honderden mensen die als een bedreiging voor de overheid werden beschouwd stierven of verdwenen.

Maar, of de topleiders van het land dergelijk gedrag hebben onderschreven, is moeilijk vast te stellen: het Braziliaanse leger beweert dat alle geheime documenten van de dictatuur zijn vernietigd.

 Het CIA-document biedt een zeldzame kruimel van hard bewijs. In de memo van 1974 aan toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Henry Kissinger wordt een ontmoeting beschreven tussen de Braziliaanse president Ernesto Geisel en leiders van militaire inlichtingendiensten. Volgens de nota werd Geisel geïnformeerd over een bestaand beleid van het uitvoeren van 'subversieve middelen'. Na een weekend van bezinning over het beleid, besloot hij het te handhaven.

'Dit document laat in het bijzonder zien, dat er in feite een commandostructuur bestond als het ging om repressie, dat het niet iets was dat gebeurde in de kelders van gevangenissen waar de leiding niets vanaf wist', zei Marcelo Ridenti, een professor sociologie aan de universiteit van Campinas in São Paulo

'Het onthult iets dat historici en zelfs familieleden van politieke gevangenen in zekere zin al wisten, maar het biedt bewijs voor claims die nog moesten worden bevestigd.'

Het geweld van de dictatuur achtervolgt nog steeds de Braziliaanse politiek. De afgelopen drie presidenten van het land werden gevangen gezet of zijn in ballingschap gegaan tijdens het militaire bewind. In 2012 lanceerde toenmalig president Dilma Rousseff, een voormalige politieke gevangene, een Waarheidscommissie om de gruweldaden van de generaals te onderzoeken. De commissie beschuldigde meer dan 300 mensen van ernstige schendingen van de mensenrechten, maar ze kregen nooit gevangenisstraf dankzij een Amnestiewet die ze onderhandelden voordat ze de macht opgaven.

In het licht van de expliciete goedkeuring van de moorden, die in de CIA-memo worden beschreven, vragen velen in Brazilië om een ​​tweede blik op de Amnestiewet en de terugkeer van de Waarheidscommissie.

Ivo Herzog, wiens vader werd gefolterd en gedood door de dictatuur, petitioneerde het Braziliaanse ministerie van Buitenlandse Zaken om de Verenigde Staten te verzoeken om meer documenten over de generaals vrij te geven. 'De historische documenten die dit vreselijke hoofdstuk in de geschiedenis van ons land vertellen, waarvan de Braziliaanse regering, via het leger, heeft beweerd dat ze zijn vernietigd, werden bewaard door een andere natie', zei hij in een open brief. 'Een land moet zijn geschiedenis expliciet begrijpen om openbaar beleid te implementeren dat voorkomt dat fouten uit het verleden zich opnieuw voordoen.'

Vorige week gaf de Braziliaanse minister van Buitenlandse Zaken Aloysio Nunes, zelf een voormalige militant die tijdens de dictatuur verbannen werd, gehoor aan het verzoek van Herzog en vroeg formeel dat de Amerikaanse staat alle documenten overhandigt met betrekking tot de moord en foltering van Brazilianen op het moment.

Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken, zei dat de afdeling routinematig dergelijke verzoeken om declassering van documenten in overweging neemt en dergelijke verzoeken kunnen worden herzien. Toch vragen sommigen hier de geldigheid van de gebeurtenissen beschreven in de memo. In een interview met de Braziliaanse krant Estadão uitte president Michel Temer scepsis. 'Ik vond het verhaal heel vreemd', zei hij. 'Niet alles wat de CIA zegt is noodzakelijkerwijs waar, of een absolute waarheid.'

(Suriname Mirror/The Washington Post)