 |
(Bron foto: Carl de Souza-AFP |
Illegale goudzoekers stemmen in met vertrek uit Kayapo-gebied voor onbepaalde tijd
Virus kan dodelijk zijn voor de naar schatting 900.000 inheemsen van Brazilië
Terwijl het nieuwe coronavirus voor het eerst de inheemse gemeenschappen van Brazilië bereikt, heeft een dorp dat zichzelf probeert te beschermen in het Amazone-regenwoud een zeldzame overwinning behaald: illegale goudzoekers stemmen in met vertrek voor onbepaalde tijd.
Kayapo-leiders uit het dorp Turedjam onderhandelden met meer dan 30 goudzoekers, die er allemaal mee instemden de activiteiten te staken en hun uitrusting in de loop van vorige week te verwijderen, zonder vaste datum wanneer - of als - ze zullen terugkeren.
De actie kan de duizelingwekkende ontbossing van het land helpen vertragen als andere inheemse groepen dit voorbeeld proberen te volgen, zeggen milieuactivisten. Voor de ongeveer 400 inheemse bewoners van Turedjam, in de Braziliaanse deelstaat Para, was de beslissing een kwestie van leven en dood. '
We willen niet langer dat de goudzoekers door de dorpen circuleren. Ze stemden ermee in om te vertrekken', vertelde Takatkyx Kayapo, een van de gemeenschapsleiders die met de goudzoekers onderhandelden, aan de Thomson Reuters Foundation.
Brazilië heeft meer dan 11.000 gerapporteerde nieuwe gevallen van coronavirus en meer dan 400 sterfgevallen. Het eerste geval onder inheemse gemeenschappen werd op 1 april bevestigd. Gezondheidsdeskundigen waarschuwen dat het verspreidende virus dodelijk kan zijn voor de naar schatting 900.000 inheemse bevolking van Brazilië, die eeuwenlang is gedecimeerd door door Europeanen veroorzaakte ziekten, van pokken en malaria tot griep. Nu de mijnbouw in Turedjam is onderbroken, geldt dat ook voor de meedogenloze bomenkap waar goudzoekers mee bezig zijn om het land vrij te maken voor graafwerkzaamheden, zegt de lokale bevolking.
Ontbossing is een chronisch probleem in Brazilië, de thuisbasis van ongeveer 60% van de Amazone, 's werelds grootste tropische regenwoud, dat enorme hoeveelheden broeikasgassen absorbeert die klimaatverandering veroorzaken. Met een geschatte bevolking van meer dan 4.500 zijn de Kayapo een van de gemeenschappen die het meest zijn getroffen door ontbossing door illegale goudzoekers, volgens dorpelingen en inheemse mensenrechtenactivisten.
Volgens cijfers van de regering hebben van 2016 tot 2019 goudwinningsactiviteiten op inheems land van Kayapo in Para geleid tot het kappen van meer dan twee keer zoveel bomen als in de afgelopen 35 jaar. In totaal is sinds 1980 meer dan 8.200 hectare bos vernietigd door kleinschalige goudzoekers - of garimpeiro's - in de staat. Dorpelingen in Turedjam zeiden dat op het hoogtepunt van de mijnbouwactiviteit in het gebied tot 70 bulldozers konden gezien worden terwijl ze hun land op elk moment opgraven.
Sinds president Jair Bolsonaro in januari 2019 aantrad, heeft Bolsonaro gezworen de inheemse bevolking in de Braziliaanse samenleving op te nemen en hun levensstandaard te verhogen door mijnbouw en commerciële landbouw op hun reservaten toe te staan.
De stijgende prijs van goud in combinatie met de retoriek van de president heeft de afgelopen vijf jaar geleid tot een goudkoorts in het land. Voor sommige Braziliaanse inheemse gemeenschappen is het verlenen van mijnbouwrechten aan goudzoekers zonder vergunning een essentiële bron van inkomsten geworden. Anderen, zoals de Kayapo in Turedjam, hebben hun land zien overgenomen worden door illegale goudzoekers en zeggen dat ze meestal niet bij machte zijn het te stoppen.
Takatkyx, de leider van de Kayapo, zei dat de meeste dorpelingen in Turedjam tegen de mijnbouw zijn, en de nieuwe uitbraak van het coronavirus heeft hen de mogelijkheid geboden om hun land terug te nemen. De goudzoekers, ook bezorgd over hun eigen gezondheid, hebben afgesproken te vertrekken totdat het gevaar van het virus is verdwenen. Daarna zullen verdere onderhandelingen beslissen of ze terugkomen.
'We wilden altijd de mijn sluiten. Met het risico van besmetting in de gemeenschap, hielden we de bijeenkomst en was iedereen het daarmee eens', zei Takatkyx. '
Naast Para komen veel goudzoekers uit andere regio's, het is een heel groot risico. Als de pandemie voorbij is, hebben we nog een bijeenkomst om te bespreken wat we moeten doen. Ons idee is om de mijnbouw definitief te sluiten', zei hij.
Een woordvoerster van het agentschap voor inheemse zaken van de regering, FUNAI, bevestigde in een e-mail dat Turedjam het eerste dorp is dat goudzoekers verbiedt sinds het begin van de uitbraak van het coronavirus. Het agentschap zei, dat het geen rol speelde in de onderhandelingen tussen de Kayapo en de goudzoekers, en voegde er alleen aan toe, dat het op het gebied van illegale mijnbouw werkt om '
de integriteit van inheemse gronden te behouden' en
'illegale activiteiten te bestrijden' met de hulp van de federale politie en Ibama, het milieuagentschap van Brazilië.
Ibama weigerde commentaar te geven op wat er in Turedjam gebeurde, maar zei in een e-mail dat het, samen met FUNAI en andere instellingen, regelmatig
'kritieke gebieden' in de gaten houdt waar illegale mijnbouw plaatsvindt.
De virusuitbraak heeft de regering de gelegenheid geboden om territoriale beschermingswetten tegen illegale mijnbouw af te dwingen, zei Felipe Milanez, professor aan de Federal University of Bahia. '
De tijd om de mijnen definitief te sluiten is gekomen', vertelde Milanez, een politiek ecoloog die al meer dan tien jaar onderzoek doet in Turedjam, aan de Thomson Reuters Foundation.
De reactie van Turedjam op de uitbraak kan als inspiratie dienen voor andere inheemse gemeenschappen in Brazilië, waarvan het land niet alleen door goudzoekers is overgenomen, maar ook door houtkappers, commerciële veehouderijen en de agribusiness, zei Milanez. Nu krijgen overheidsinstanties en de federale politie, die vaak bekritiseerd worden, omdat ze de inheemse landen niet hebben beschermd, de kans om '
een netwerk van illegale goudzoekers die op dit moment hun kracht hebben verloren, uit te schakelen', voegde hij eraan toe.
Marcio Santilli, mede-oprichter van het natuurbeschermingsinstituut Instituto Socioambiental, en een voormalig president van FUNAI zei, dat zelfs met de pandemische vertragende mijnbouw in het land, het onwaarschijnlijk is dat illegale operaties definitief worden stopgezet.
'Goudwinning is overal een praktijk die volledig buiten de staatscontrole ligt', zei hij.
De regering zou zich nu moeten concentreren op het helpen vinden van nieuwe inkomstenbronnen voor degenen die zich bezighouden met illegale mijnbouw en de inheemse gemeenschappen die financieel op de praktijk vertrouwen, zei hij. 'Het is noodzakelijk om meer tastbare economische alternatieven te genereren voor de mensen die deze realiteit beleven', zei hij.
(Suriname Mirror/Thomson Reuters Foundation/CNews/Twitter)
