 |
| (Bron foto: sostenibilidad.semana.com) |
Door het Braziliaanse sojamoratorium (een akkoord dat gebieden die nog niet ontbost zijn beschermd tegen verdere ontbossing) uit te breiden naar de Cerrado-savanne zou je de komende dertig jaar het verlies van 3,6 miljoen hectare vegetatie helpen voorkomen. Tot die conclusie komt een internationaal team van onderzoekers.
In 2006 ondertekenden vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld, de landbouwsector en de Braziliaanse regering een sojamoratorium voor het Amazone-regenwoud: gebieden met inheemse vegetatie mochten voor onbepaalde tijd niet worden omgezet naar landbouwgrond voor sojaproductie. De strategie droeg bij tot een vermindering van ontbossingspercentages in het Amazonegebied, maar het probleem heeft zich verplaatst naar de Cerrado.
De conversie van inheemse vegetatie naar graangewassen is er de laatste jaren enorm toegenomen. Tussen 2000 en 2014 steeg de sojateelt er met 253 procent, blijkt uit een studie die in Science Advances is gepubliceerd.
De Cerrado, een uitgestrekt savanneachtig gebied van twee miljoen vierkante kilometer, is een belangrijke biodiversiteitszone, die ook 13,7 miljard ton CO2 opslaat. In de regio liggen ook enkele van de grootste stroomgebieden van het land. Volgens de studie kan de conversie naar sojateelt tot het verlies van zijn biodiversiteit leiden en de waterkwaliteit in gevaar brengen als gevolg van erosie, verzilting en bodemverontreiniging. Ook kunnen meer dan 4.800 endemische planten en dieren uitsterven de komende decennia.
Bijna 70 procent van de sojaproductie in Brazilië is voor de export bestemd. Ongeveer de helft van die productie (48 procent) vindt plaats in de Cerrado, volgens gegevens van het Instituto Brasileño de Geografía y Estadísticas. Volgens de onderzoekers zal de sojaproductie de komende decennia blijven toenemen. 'Onze projecties geven aan dat het sojagebied tussen 2021 en 2050 in Brazilië met 12,4 miljoen hectare zal toenemen', zegt hoofdauteur Aline Cristina Soterroni, een Braziliaanse wiskundige die in het Oostenrijkse Laxenburg in het Internationaal Instituut voor Toegepaste Systeemanalyse werkt. 'We schatten dat 87 procent van deze uitbreiding – ongeveer 10,8 miljoen hectare – zal plaatsvinden in de Cerrado, vooral in de regio Matopiba.' Dat deel van de Cerrado kende de grootste groei in sojaproductie. Het heeft een oppervlakte van 9,3 miljoen hectare en strekt zich uit over de deelstaten Maranhão, Tocantins, Piauí en Bahia. Bovendien herbergt het enkele van de laatste fragmenten van inheemse vegetatie van dat ecosysteem. 'Het sojamoratorium zou voorkomen dat gebieden die nog niet verstoord zijn in de Cerrado worden omgezet naar sojateelt', zegt Soterroni.
Als er niets wordt gedaan, zal een stuk Cerrado - zo groot als de helft van België - binnen tien jaar verloren gaan. Voor die prognose gebruikte haar team een mathematisch model dat speciaal is ontworpen om de concurrentie voor landgebruik tussen sectoren als veeteelt en landbouw weer te geven. Het computerprogramma hielp de veranderingen in landgebruik in Brazilië tussen 2000 en 2050 in kaart te brengen, rekening houdend met overheidsbeleid als de Boswet van 2012 en sectorale overeenkomsten zoals het sojamoratorium in het Amazonegebied. De onderzoekers voedden het model met officiële gegevens over de sojaproductie en ontbossing tussen 2000 en 2015. Ze evalueerden vervolgens de mogelijke impact van een sojamoratorium op de Cerrado, waarbij de projecties voor de komende drie decennia werden vergeleken.
De onderzoekers ontdekten dat een permanente uitbreiding van het moratorium naar de Cerrado, te beginnen in 2020, de conversie van 3,6 miljoen hectare inheemse vegetatie zou voorkomen tot 2050. 'Als het moratorium voor onbepaalde tijd vanaf 2025 wordt geïmplementeerd, dan zou de Cerrado [tot dat jaar] gemiddeld 140.000 hectare per jaar verliezen', zegt Fernando Manuel Ramos, een luchtvaartingenieur van het Instituto Nacional de Investigación Espacial de São José dos Campos, een van de coauteurs van de studie.
Het belang van de Cerrado en de urgentie van het behoud van de inheemse vegetatie, biodiversiteit en ecosysteemdiensten hebben de laatste jaren steeds meer aandacht gekregen. In tegenstelling tot het Amazonegebied, waarvan bijna de helft enige bescherming geniet, is de Cerrado slechts voor 13 procent beschermd. Bovendien voorziet de Boswet in het behoud van 80 procent van de vegetatie op privégrond in het Amazonegebied, terwijl dit in de Cerrado slechts 20 procent is.
'Als de variabelen die het model voeden zich gedragen zoals verwacht, zijn de cijfers met betrekking tot de grootte van het gebied dat niet zal worden omgezet als het sojamoratorium wordt uitgebreid tot de Cerrado, bemoedigend', zegt Griselda Whilean, een bosbouwingenieur van het Laboratorio de Ecología e Hidrología del Instituto Forestal de São Paulo, die niet betrokken was bij de studie. 'Ik zou heel blij zijn als we erin zouden slagen om de ontbossing in de Cerrado volledig te stoppen, maar helaas kunnen de wiskundige modellen niet verwerken hoe de landeigenaren denken. Daarom, vrees ik, zal in de echte wereld een sojamoratorium dat door een bepaalde groep grote bedrijven wordt overeengekomen niet volstaan, maar zal dit voor alle eigenaren moeten gelden.'
De ontbossing in de Cerrado zal alleen stoppen als ontbossing volledig wordt verboden of als de landeigenaren inzien dat de praktijk economisch niet voordelig is. Een manier om dit te bereiken is door alle landeigenaren die overschotten van inheemse vegetatie hebben en bronnen, paden en water beschermen, financieel te compenseren voor die praktijken. 'Op die manier zou ontbossing niet langer voordelig zijn.'
Als de overheid er moeilijk in slaagt om milieuwetten te doen naleven, zegt Soterroni, 'dan worden overeenkomsten zoals het sojamoratorium relevant en urgent om het verlies van inheemse vegetatie te voorkomen, het onderhoud van ecosysteemdiensten te waarborgen en, in het geval van de Cerrado, te vermijden dat veel bedreigde soorten verdwijnen.'
(Suriname Mirror/SciDev.net/MO.be/IPS)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten