'Zo doorgaan met geld pompen in ziekenhuizen wanneer het mis gaat is brandjes blus beleid’De afgelopen dagen werd Nederland opgeschrikt door het nieuws over het faillissement van twee bekende ziekenhuizen, het Medisch Centrum Slotervaart in Amsterdam en het Medisch Centrum IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad. Ook in Suriname kregen we deze berichten in de huiskamers voorgeschoteld door onder andere het NOS-journaal en lokale mediahuizen.
Bij het aanhoren van dergelijk nieuws gaan de gedachten onwillekeurig uit naar de vraag of ook in Suriname ziekenhuizen kunnen omvallen. Vooropgesteld moet worden dat Suriname geen Nederland is en dat de situatie in de ziekenhuizen van hier niet te vergelijken is met die in Nederland. Maar, wellicht zijn er voor Suriname toch enkele parallellen te trekken en lessen te leren uit de afgelopen ontwikkelingen in de Nederlands ziekenhuizen.
Uit nadere berichten blijkt, dat in Nederland van de ruim 100 ziekenhuizen zo'n 15 al ettelijke jaren in financieel zwaar weer verkeren. Net als in de meeste landen in de wereld stijgen de ziekenhuiskosten in Nederland enorm hard. De kosten voor personeel, huisvesting, ICT, et cetera. stijgen harder dan de premies en tarieven omhoog gaan. Zorgverzekeraars hebben grote macht in het financiële verkeer en kijken kritisch naar de kostenontwikkeling van de ziekenhuizen in relatie tot de kwaliteit van de geleverde zorg.
Vooral kleinere ziekenhuizen komen in de verdrukking, omdat die relatief hoge exploitatiekosten hebben en schaalvoordelen missen. Zo kost bijvoorbeeld het openhouden van 24-uurs acute zorg voor een gebied met relatief weinig inwoners de kleinere ziekenhuizen veel geld. Het idee dat je altijd om de hoek een ziekenhuis moet hebben, is losgelaten.
Om te overleven moeten ziekenhuizen in Nederland steeds meer specialiseren, innoveren en samenwerken. De trend is dat steeds meer ziekenhuizen in een regio samensmelten tot hoog specialistische instellingen voor de meer complexe en acute zorg. Op plekken waar geen ruimte is voor een volwaardig ziekenhuis komen kleinere gezondheidscentra die zich bezighouden met de minder complexe zorgtaken en met preventie. De overheid speelt een teruggetrokken rol in deze ontwikkelingen.
Minister Bruins voor Medische Zorg verwoordde het standpunt van de Nederlandse regering, dat zij niet gaat ingrijpen om failliete ziekenhuizen te redden. Hoewel de minister zegt het zeer vervelend te vinden voor de patiënten en het personeel van de ziekenhuizen die moeten sluiten is het kernpunt van de regering het leveren van goede zorg en niet het in stand houden van ziekenhuizen die in financiële problemen zijn. In deze ontwikkeling hebben ziekenhuizen die de kwaliteitsnormen niet of nauwelijks kunnen behalen of waarbij de patiënten wegblijven geen bestaansrecht en zullen dan ook verdwijnen. In dit licht kunnen meer ziekenhuizen in Nederland hun borst nat maken voor wat er nog meer komen gaat.
Hoe zit het nu in Suriname? Suriname kent een heel andere situatie in de ziekenhuissector. Bij ons zitten alle ziekenhuizen al jaren in de financiële problemen. Dit komt met name, omdat het financieringsstelsel grotendeels gedomineerd wordt door de overheid die zowel de premies als de ziekenhuistarieven vaststelt. Binnen de meegekregen geringe speelruimte moeten dienstverleners en zorgverzekeraars er financieel uit zien te komen, hetgeen vaker tot spanningen in de zorg leidt. Onder deze beperkende omstandigheden voelt de Surinaamse overheid zich – in tegenstelling tot in Nederland – zich meer geroepen om ziekenhuizen overeind te houden.
Als ziekenhuizen de lonen van hun personeel niet meer kunnen betalen of als crediteuren de levering van medische verbruiksmaterialen aan ziekenhuizen stopzetten is de sociaal-maatschappelijke impact hiervan in een kleine samenleving als Suriname enorm groot. Dus als de rust in de sector weer eens verstoord dreigt te geraken door de financiële noden van de ziekenhuizen komt de regering, al is het knarsetandend, over de brug met extra middelen. Daarbij wordt dan wel steeds aangehaald dat de ziekenhuizen geldverslindende organisaties zijn die efficiënter en transparanter moeten worden.
Maar, een gedegen hervormingsplan voor de ziekenhuiszorg, dat is besproken met alle actoren en waar brede overeenstemming bestaat over de uitvoering, is (nog) niet vastgesteld. Moeten we dan zo doorgaan? Het staat buiten kijf dat zo doorgaan met geld pompen in de ziekenhuizen wanneer het mis gaat neerkomt op ‘brandjes blus beleid’. Dit zal op de acute momenten misschien wel nodig zijn, maar biedt zeker geen duurzame oplossing voor de ziekenhuiszorg.
Als wij een ding uit de ontwikkelingen in Nederland mogen meenemen is het wel, dat het uiteindelijk niet gaat om ziekenhuizen op zichzelf, maar om de kwaliteit van zorg aan de patiënt en om de efficiëntie van het zorgsysteem. De centrale vraag in het beleid moet zijn op welke manier de Surinaamse burger van kwalitatief goede, toegankelijke en betaalbare zorg kan worden voorzien. Als ziekenhuizen voortdurend bezig zijn met overleven moet je niet veel initiatief verwachten op het gebied van kwaliteit en innovatie. Wil je deze instellingen niet voortdurend afhankelijk maken van subsidies en kapitaalsinjecties vanuit de overheid dan zul je ze de financiële ruimte moeten bieden om zelf te kunnen investeren in kwaliteit van zorg.
Aan de andere kant is het ook niet efficiënt om ziekenhuizen op een kluitje te hebben die allemaal hetzelfde willen doen. Spreiding van ziekenhuizen en ziekenhuiszorg dichter bij de burgers brengen zijn zeker geen slechte gedachten. Maar, hierbij zijn er nog vele vraagstukken, zoals hoeveel ziekenhuizen en ziekenhuisbedden er nou precies nodig zijn in Paramaribo, in de districten en in het binnenland?
Moeten we wel overal in het land allerlei ziekenhuizen willen opzetten?
Waar komt al het ziekenhuispersoneel vandaan?
Moeten de bestaande ziekenhuizen niet meer gaan samenwerken of zelfs fuseren?
Welke financieringsmodellen zijn gewenst om de continuïteit van ziekenhuizen te waarborgen?
Wat gebeurt er met ziekenhuizen die kwakkelen of overtollig zijn?
Kortom, vele vraagpunten die dringend om een nationale discussie vragen en waarbij alle betrokkenen moeten worden geconsulteerd.
Laten we vooral niet wachten totdat ook in Suriname ziekenhuizen spijtig genoeg zullen omvallen.
Manodj Hindori
Geen opmerkingen:
Een reactie posten