Het evolutionaire geheim van het kleinste aapje ter wereld

Evolutionaire biologen ontdekken, dat dwergzijdeaapje niet één soort, maar twee is


Evolutionaire biologen hebben nu ontdekt dat het dwergzijdeaapje - 's werelds kleinste aap - niet één soort, maar twee is. Met een gewicht van slechts 100 gram, ongeveer de grootte van een grote tomaat, werd de insectenetende primaat voor het eerst wetenschappelijk beschreven in 1823 door de Duitse natuuronderzoeker Johann Spix als Cebuella pygmaea, met vervolgens een ondersoort. 

Nu heeft een team onder leiding van de University of Salford, met behulp van de nieuwste technieken in genomica en fylogenetica, bewezen dat twee takken van pygmee zijdeaapjes, die ongeveer 2-3 miljoen jaar geleden van elkaar zijn afgeweken, bestaan.

De studie was beperkt tot apen in het Braziliaanse Amazonegebied, maar er zijn aanwijzingen dat onderzoekers meer soorten kunnen ontdekken met verder onderzoek in de bossen van de andere landen waar ze leven.

(Bron foto: Phys.org)

 
Bevindingen als deze hebben ernstige gevolgen voor de instandhouding, omdat de bevolkingsaantallen in wezen gehalveerd zijn wanneer een soort plotseling in tweeën wordt gedeeld in het licht van nieuw wetenschappelijk bewijs.

Gelukkig voor de dwergzijdeaapje, behoren de bossen waar ze worden gevonden tot de best bewaarde plekken van de Amazonee, zeggen de wetenschappers.

De studie, geleid door Jean Boubli, hoogleraar tropische ecologie en instandhouding, aan de Salford University, Verenigd Koninkrijk, en de eerste ooit om genomica te gebruiken om de evolutionaire geschiedenis van een groep Nieuwe Wereld-primaten te onderzoeken, is gepubliceerd in 'Molecular Phylogenics and Evolution'.

Het team, dat wetenschappers uit vier Braziliaanse onderzoeksinstituten en het in de VS gevestigde Conservation International opnam, ontdekte dat een van de verschillende dwergzijdeaapjes-soorten te vinden is in het Japurá-bassin in Brazilië, naar het westen uitstrekkend naar Colombia, Noord-Peru en Ecuador, ten zuiden wordt gevonden van de Amazone, ten oosten van de rivier de Madeira in Brazilië, en mogelijk uitgebreid tot Peru en Bolivia.

Ze gebruikten genoomsequencing (ddRADseq) om de evolutionaire geschiedenis van Cebuella te bestuderen en vonden twee afstammingslijnen. Professor Boubli zei: 'Er is lange tijd verwarring geweest over de taxonomie van deze prachtige wezens, vooral omdat Spix niet in zijn reisdagboeken de exacte locatie heeft vastgelegd waar hij het type Cebuella pygmaea verzamelde in de vroege jaren 1800. Dat schept verwarring over welke van de twee recent ontdekte soorten de oorspronkelijke naam moeten behouden: die van het noorden of van het zuiden van de Amazone. De schoonheid van genomica betekent, dat we nu kunnen zien dat de pygmee-ouistiti een term is voor twee soorten die zich bijna onafhankelijk hebben ontwikkeld gedurende bijna 3 miljoen jaar.'

Volgens de IUCN Rode Lijst van bedreigde soorten zijn dwergzijdeaapjes van 'Minste Zorg'. Maar, de recente ziekte epidemieën hebben de 'IUCN Species Survival Commission's Primate Specialist Group' ertoe aangezet om aan te bevelen die status bij te werken naar 'Kwetsbaar'.

(Suriname Mirror/Phys.org)