Braziliaanse regering stopt tijdelijk bouw Tapajós hydrocomplex in Tapajósrivier, Pará, onder druk inheemse gemeenschappen

Ministerie wil impact project op inheemsen nader bestuderen

Inheems verzet in Brazilië tegen bouw megadammen werpt vruchten af

19-09-2014  Door: Paul Kraaijer


Paramaribo - Braziliaanse autoriteiten hebben de veiling van het middelpunt van het imposante Tapajós hydrocomplex in de Tapajósrivier in de staat Pará opgeschort, meldden eerder deze week diverse Braziliaanse en internationale mede, waaronder Agência Brasil.

De veiling, gepland voor december dit jaar, was voor de 6,1-gigawatt São Luiz do Tapajós waterkrachtcentrale, die goed is voor meer dan de helft van de geplande geïnstalleerde capaciteit van het 11-gigawatt Tapajós en Jamanxim dam complex. Het ministerie van Mijnbouw en Energie zegt het noodzakelijk te vinden, dat verder gestudeerd wordt op de potentiële impact van het project op de inheemse gemeenschappen.

Het besluit van het ministerie volgt kort nadat activisten hun campagne over de kwestie hadden opgevoerd. De internationale organisaties Amazon Watch and International Rivers kwamen dinsdag 16 september 2014 met een verklaring waarin zij de Braziliaanse overheid veroordelen voor het feit dat er onvoldoende overleg is geweest met lokale inheemse gemeenschappen in het gebied die zouden kunnen worden beïnvloed door het megaproject.

Toen de overheid 15 september bekendmaakte over te gaan tot de veiling, zorgde dat voor spanningen onder met name de Munduruku gemeenschap, een van de laatst overlevende traditionele Amazone stammen, wiens territoria en gemeenschappen een groot deel van het Tapajós bekken beslaan.

In reactie op de bekendmaking publiceerde de inheemse organisatie Movimento Munduruku Ipereg Ayu een open brief over de ‘leugens’ van de Braziliaanse regering, daarbij verwijzend naar een recente ontmoeting met hooggeplaatste federale ambtenaren die beloofden, dat de bouw van de dam niet zou worden voortgezet zonder een proces van vrijwillige, voorafgaande consultaties met inheemse en traditionele gemeenschappen.

De open brief:

Leilão da usina de São Luiz do Tapajós: o governo mentiu para os Munduruku

Indígenas Munduruku exigem que o governo revogue a decisão de realização de leilão da hidrelétrica de São Luiz do Tapajós em dezembro e que seja realizada a consulta prévia aos ameaçado de acordo com a Convenção 169 da OIT

Publicado em 14 de setembro de 2014

Carta do povo Munduruku ao governo federal

Nós Munduruku estamos indignados com o governo. Nos dias 2 e 3 de setembro, guerreiros e guerreiras Munduruku e outras populações ameaçadas pelo projeto de construção de usinas no rio Tapajós, tiveram uma reunião com o governo federal, representado por pessoas da Advocacia Geral da União, Ministério do Planejamento, Secretaria Geral da Presidência da República, FUNAI, Ministério da Justiça e Ministério de Minas e Energia. A reunião foi convocada pelo governo para discutir a Consulta Prévia, Livre, Informada e Consentida prevista na Convenção 169 da OIT, depois que a Justiça Federal obrigou o governo a cumprir a Convenção.

Os Munduruku explicaram ao governo que estavam preparando uma formação sobre a Convenção 169, porque o assunto é muito complexo, e que só depois disso vão decidir quando e como será feita a consulta. Este é o direito que temos, garantido pela Convenção 169, e o governo se comprometeu de fazer o dialogo com nós de acordo com OIT e respeitar a nossa decisão no  processo de dialogo.

Na sexta feira dia 12 de setembro, ficamos sabendo que o governo publicou no Diário Oficial da União que fará o leilão da usina de São Luiz do Tapajós no dia 15 de dezembro deste ano.

Ficamos muito bravos com o fato de a presidente Dilma, o Gilberto Carvalho, o Paulo Maldos, o Nilton Tubino, o Tiago Garcia, representantes de ministérios e outras autoridades dizer que iam respeitar o direito do povo Muduruku, e depois parece que este compromisso não vale nada. Agindo assim  o governo não esta cumprindo suas  palavras, não está agindo com boa fé e não está respeitando a Organização Internacional do Trabalho.

Sabemos que a consulta é previa e deve ser feita antes de qualquer decisão sobre a usina. Como o governo quer fazer o leilão em dezembro? O governo mentiu para os Munduruku? O governo está jogando no lixo a Convenção 169 da OIT? O governo não tem palavra, não tem honra? O que o governo tem a nos dizer?

Mais uma vez o governo demostra que não quer fazer dialogo com nós. Exigimos que seja anunciado no Diário da União que o leilão não vai ser feito e que será realizada a consulta livre, prévia, informada e consentida com o povo Munduruku e todos os ribeirinhos e demais populações que estão ameaçadas pelo projeto das usinas no rio Tapajós, como prevê a Convenção 169. Exigimos que o governo cumpra o acordo que fez conosco, e que não se comporte como traidor, enganador e mentiroso em um assunto que diz respeito à sobrevivência e dignidade do nosso povo. 

Movimento Munduruku Ipereg Ayu, Jacareaganga, 13 de setembro de 2014

Sawe!!!!!! 

‘In gevallen zoals São Luiz do Tapajós, zijn politieke beslissingen met betrekking tot de bouw van nieuwe dammen uitsluitend gebaseerd op criteria inzake het maximaliseren van de energieopwekking, zonder vooraf raadpleging van inheemse volkeren en zelfs voordat studies over de sociaal-milieueffecten en de economische levensvatbaarheid van de projecten zijn afgerond. Bovendien is er een chronische neiging naar het verrichten technische studies in opdracht van voorstanders van de dam, die belangrijke sociale en ecologische effecten en risico’s serieus onderschatten of gewoon negeren’, aldus Brent Millikan van International Rivers. ‘Het is duidelijk dat dergelijke praktijken in strijd zijn met de Braziliaanse wetgeving en internationale overeenkomsten.’

Plannen voor tientallen dammen in de Tapajós en haar zijrivieren zijn op grote schaal bekritiseerd door milieu-NGO’s en juridische groepen, die zeggen dat door het project bossen, met inbegrip van beschermde gebieden, zullen overstromen, er meer ontbossing zal plaatsvinden, de rivierecologie verstoord zal worden, vismigratie routes geblokkeerd gaan worden en de impact op inheemse gemeenschappen groot zal zijn.
Meer in het algemeen, Brazilië, Peru, Colombia en Ecuador zijn verwikkeld in een proces van dammenbouw in de gehele Amazone. Brazilië heeft meer dan 200 dammen – waaronder 55 grote dammen – gepland in de regio.

De aankondiging van de São Luiz do Tapajós dam veiling kwam overigens ook na een escalerende controverse over de ambitieuze Amazone dam-bouwplannen van de Rousseff-regering. Recente mega-damprojecten – zoals de Belo Monte in de rivier de Xingu, en de Santo Antônio en Jirau in de rivier Madeira – werden geplaagd door grote vertragingen bij de bouw en enorme kostenoverschrijdingen, bovenop op de ernstige sociale- en milieu-milieu-effecten en vele inheemse protesten die internationale aandacht krijgen.

(Bronnen: Agência Brasil/International Rivers/Amazon Watch/Hydroworld)