Bomen kappen voor China bedreigt het Braziliaanse Amazone-regenwoud

Boeren ontbossen regenwoud voor planten sojabonen

Uitzicht op het landschap vanaf de snelweg BR163, in de Braziliaanse deelstaat Para in het Amazone-regenwoud, 4 september 2019. (AFP)

- Sojabonen en gekapt hout bestemd voor export naar China
- 'China importeert hout uit Brazilië met snelheid die grote impact kan hebben op Brazilianen en wereld'


Het door de Braziliaanse boeren in stukken hakken van delen van het Amazone-regenwoud voor landbouwdoeleinden is een zorg voor milieubeschermers geworden. De boeren planten een groot deel van hun met bomen gekapte grond met sojabonen die bestemd zijn voor export naar China. Sommige boeren maken ook bosgebieden vrij voor veeteelt om te voldoen aan de groeiende vraag naar rundvlees in China. 

Een ander groot verhaal op het einde kan de rol van China zijn bij het importeren van hout uit 's werelds grootste tropische regenwoud, een grote onderneming dat zou kunnen leiden tot een aanzienlijke toename van de koolstofemissies van het grootste land van Latijns-Amerika. De bomen spelen momenteel een positieve rol bij het absorberen van een deel van de CO2-uitstoot die de opwarming van de aarde veroorzaakt.

China is importing timber from Brazil at a rate that may turn out to have a huge impact on many Brazilians—and on the world, environmentalists say.https://t.co/vmV3QVvcKT

— Radio Free Asia (@RadioFreeAsia) April 5, 2020

China importeert hout uit Brazilië met een snelheid die een grote impact kan hebben op veel Brazilianen - en op de wereld, zeggen milieuactivisten. China is 's werelds grootste importeur van hout, dus Brazilië is niet het enige land waar hout wordt gewonnen voor Chinees gebruik. Maar, Brazilië heeft de aandacht getrokken vanwege de impact die een groot verlies aan bomen kan hebben op de klimaatverandering. Vanaf 2018 was China de grootste houtimporteur ter wereld geworden, gevolgd door de Verenigde Staten, de Europese Unie en Japan.

Schrijvers Heriberto Araujo en Melissa Chan beschreven onlangs hoe Brazilië in augustus 2019 internationale aandacht trok met een golf van regenwoudbranden. 'De verhoogde vuurcijfers in 2019 leidden tot internationale bezorgdheid over de toestand van het regenwoud ...', zeiden ze in een artikel gepubliceerd in The Atlantic magazine via een samenwerking tussen het tijdschrift en het Pulitzer Center in Washington.

In augustus 2019 weerstond China openlijk de westerse kritiek op Brazilië over de omgang met de bosbranden in de Amazone. Volgens de Associated Press beschreef de Chinese ambassadeur in Brazilië de kritiek als 'een beetje verzonnen'. Dit bracht president Bolsonaro ertoe China te bedanken voor het maken van 'een groots gebaar dat ons sterk heeft versterkt'. Araujo en Chan schreven, dat 'de middenklasse van China een toenemende honger naar vlees heeft'. Dit heeft geleid tot een vraag naar soja, die wordt gebruikt om de varkens van China te voeren. De zoektocht van China naar voedselzekerheid druist echter in tegen zijn milieuverplichtingen. Hoewel de Overeenkomst van Parijs over klimaatverandering tot doel heeft de koolstofemissies te verminderen, zeggen Araujo en Chan: 'Het houdt geen rekening met de activiteiten en verantwoordelijkheden van ondertekenaars in andere landen.' 

President Bolsonaro heeft aangevoerd, dat het land prioriteit moet geven aan economische groei, ook al gaat het ten koste van het grootste tropische regenwoud op aarde. Volgens Araujo en Chan heeft Bolsonaro de wetten op het gebied van milieubescherming ontmanteld, tientallen ambtenaren van het ministerie van Milieu vervangen en het budget voor wetshandhaving in dichte delen van het regenwoud verlaagd. Bolsonaro heeft inheemse groepen die eraan werken om de Amazone te beschermen ervan beschuldigd 'de ruimere economische welvaart gegijzeld te hebben'.

Araujo en Chan huurden een chauffeur in om hen naar het Amazonegebied te brengen op een snelweg van 2.800 mijl die ooit een modderige onverharde weg was geweest. Bolsonaro stuurde het leger om de weg te voltooien. Brazilië heeft plannen om een ​​spoorlijn te bouwen die parallel loopt aan de weg, de BR-163. De spoorweg zou de transportkosten voor soja en andere producten met ongeveer 40 procent verlagen en de leveringen naar de havens van Brazilië versnellen, waardoor het land concurrerender wordt ten opzichte van zijn belangrijkste concurrent voor soja-export, de Verenigde Staten. Maar, tegen een geschatte kostprijs van $ 3,1 miljard heeft Brazilië moeite gehad om investeerders voor de spoorlijn te vinden. Het lijkt er nu op, dat een deel van de financiering voor de spoorweg afkomstig zal zijn van China, dat eind vorig jaar beloofde 100 miljard dollar te investeren in Braziliaanse infrastructuur- en agribusinessprojecten.

Foto vrijgegeven door de Braziliaanse staat Mato Grosso met ontbossing in de Amazone.

Tijdens een verkiezing in Brazilië in 2018 sprak Bolsonaro, een rechtse voormalige legerkapitein, als scepticus over China. In een opmerkelijke verklaring zei hij, dat 'de Chinezen niet in Brazilië kopen. Ze kopen Brazilië' Mauricio Sanavo, politicoloog in Rio de Janeiro, zei dat Bolsonaro 'de eerste president van Brazilië was na de terugkeer van de democratie die op een zeer harde manier over China sprak'. Een jaar later was Bolsonaro overgestapt op een pro-Chinese houding. Een expert op het gebied van Chinese betrokkenheid in Latijns-Amerika die niet wilde worden genoemd, zei dat de verschuiving van Bolsonaro is gebaseerd op de economische realiteit. 'Het laat zien hoe de aantrekkingskracht van de Chinese markten en het streven van China naar projecten om de toegang tot die markten te vergemakkelijken - en te werken voor zijn bedrijven - de regio verandert', antwoordde de expert op vragen. 'Zelfs Brazilië met relatief sterke instellingen en commerciële alternatieven wordt aanzienlijk doorgedrongen. Zelfs de sceptische Jair Bolsonaro wat betreft China is verkocht vanwege het nut van samenwerking met China.' Hij zei dat dit duidelijk werd door retoriek en beloften die eind vorig jaar tijdens een reis van Bolsonaro naar China zijn gedaan. Brazilië ontvangt nu bijna de helft van China's directe buitenlandse investeringen (FDI) in Latijns-Amerika en wordt de grootste handelspartner van Brazilië, aldus de analist.

Maar, om dat in perspectief te houden, is het vermeldenswaard dat Amerikaanse bedrijven ook aanzienlijke handel drijven met Brazilië, de grootste economie van de regio. Volgens Heriberto Araujo en Melissa Chan heeft de Amerikaanse landbouwgigant Cargill, gevestigd in Minnesota, zijn grootste niet-Amerikaanse activiteiten in Brazilië. Maar, China koopt de meeste sojaproducten die uit Brazilië worden geëxporteerd, samen met de helft van de rundvleesuitvoer.

Uiteindelijk hangt de politieke toekomst van president Bolsonaro wellicht meer af van hoe hij met het coronavirus omgaat, dan van hoe hij omgaat met China of het Amazone-regenwoud. Tot dusver heeft Bolsonaro de oproepen tot sluiting van bedrijven in Brazilië afgewezen, die door sommige van zijn critici en supporters worden verdedigd als een middel om te beschermen tegen het coronavirus. Het in de VS gevestigde tijdschrift The Week meldde onlangs, dat de gouverneurs van Brazilië in Brazilië de eisen van Bolsonaro tartten om hun coronavirusblokkades op te heffen en de noodlijdende economie van het land onmiddellijk opnieuw op te starten. Hij noemde verschillende gouverneurs 'job killers' en zei dat hun beperkingen op verkeer en handel zouden kunnen leiden tot sociale chaos. The New York Times meldde dat Balsonaro, die 65 is en iets meer dan een jaar in functie is, op 26 maart in een nationale toespraak zei dat als hij het virus zou krijgen, hij gemakkelijk zou herstellen vanwege zijn 'atletische achtergrond'. Terwijl hij sprak, sloegen Brazilianen in het politieke spectrum in Rio de Janeiro op potten buiten hun ramen in wat een nachtelijk protest is geworden tegen Bolsonaro's behandeling van het coronavirus, meldde The Times uit Rio de Janeiro. Op 5 april had Brazilië 10.475 bevestigde gevallen van het coronavirus, waaronder 448 geregistreerde sterfgevallen.

Deskundigen zeggen dat Brazilië, omdat het hoge armoedecijfers heeft en veel mensen in de buurt wonen, zeer kwetsbaar kan zijn voor het virus. Het dodental kan snel escaleren. Met een totale bevolking van meer dan 212 miljoen mensen is Brazilië het dichtstbevolkte land in Zuid-Amerika. Meer dan 80 procent van de mensen woont in stedelijke gebieden.

Sommige verhalen over de toenemende spanningen tussen ontwikkelaars en natuurbeschermers in Brazilië hebben de stemmen van boeren en veehouders die in en nabij het Amazone-regenwoud werken niet kunnen bevatten. De Christian Science Monitor Weekly heeft deze leemte opgevuld door onlangs een coverstory te publiceren met interviews met een aantal Braziliaanse boeren. Ze zijn niet allemaal van plan om in het regenwoud te hakken en te branden om hun landbouwgrond uit te breiden. Sommigen proberen delen van het regenwoud in stand te houden, meer bomen te laten groeien en deel te nemen aan de zogenaamde groene veeteelt. Veehouderij is verantwoordelijk voor tot 80 procent van de ontbossing in de Amazone, volgens de Yale University School of Forestry and Environmental Studies.

Maar, veel veehouders en boeren hebben het gevoel dat ze midden tussen milieuactivisten en voorstanders van economische ontwikkeling in Brazilië zitten. Het Monitor-artikel is geschreven door Sara Miller Llana op basis van haar rapportage uit de Braziliaanse staat Mato Grosso en gepubliceerd op 30 maart. Llana meldt, dat Brazilië in het verleden een wereldwijd model was voor bosbehoud. De regering houdt een milieuregistratie bij die laat zien wie de eigenaar is van elk stuk land en satellietbeelden gebruikt om ontbossing te volgen. Maar, nu de ontbossing toeneemt en Bolsonaro de ontwikkeling stimuleert, 'zeggen velen dat meer waakzaamheid geboden is, vooral in de rundvleesindustrie', zegt ze. Positief is dat Llana meldt, dat een duurzame veehouderijgroep, Pecsa genaamd, vlees heeft kunnen produceren met meer dan 80 procent minder land en 85 procent minder broeikasgassen heeft uitgestoten dan rundvlees dat op conventionele boerderijen is geproduceerd. Pecsa, wat in het Portugees staat voor Sustainable Cattle Ranching in de Amazone, is een privébedrijf dat is opgesplitst van een ngo die aangetaste weiden wil omzetten in efficiënte operaties zonder gebruik te maken van één hectare bos, zelfs nu de vraag naar rundvlees uit China blijft stijgen.

Maar Llana zegt, dat de spanningen tussen ontwikkelings- en natuurbeschermers vandaag de dag nog nooit zo groot zijn geweest, en vooral sinds de verkiezing van Bolsonaro in 2018. Llana zegt, dat de kwestie van ontbossing in de Amazone 'komt op een moment dat het gevoel van urgentie over klimaatverandering is bereikte een historisch hoogtepunt, met veel mensen die keken naar het behoud van 's werelds grootste tropische regenwoud - en het vermogen ervan om warmte-afvoerende gassen uit de atmosfeer te halen - als cruciaal voor het voortbestaan ​​van de planeet'

(De Surinaamse Courant/Radio Free Asia/Twitter/YouTube)