Oud-Goirlenaar Frans Leeuwenberg helpt reservaat Xavante-indianen in Brazilië te redden

'Met twee motoren kunnen we de stropers wegjagen, als verrassing met de motor opduiken en ze wegjagen'

(Bron foto: Bibliotheek Goirle)

Met een lezing in zijn geboortedorp Goirle en een crowdfundingsactie wil Frans Leeuwenberg (68) helpen het reservaat van de Xavante-indianen in Brazilië te redden. Hij heeft nog maar zesduizend euro nodig. Het is helemaal geen groot project, en van veel geld komt eigenlijk alleen maar ellende, vindt Frans Leeuwenberg. Met die zesduizend euro - hij heeft al eenzelfde bedrag bij elkaar - kunnen de Xavante-indianen hun reservaat hopelijk beschermen, zo bericht het Brabants Dagblad woensdag 5 juni 2019.

'Met twee motoren kunnen we de stropers wegjagen. Als verrassing met de motor opduiken en ze wegjagen. De president van Brazilië heeft gezegd dat de indianenreservaten best twintig procent kleiner kunnen. Dan zet je de deur gewoon open voor stropers. De ontbossing is een ramp voor de indianen', zegt de oud-Goirlenaar.

Al 34 jaar woont en werkt Leeuwenberg in Brazilië. Hij werd verliefd op een Braziliaanse, maar dat was niet de enige reden dat hij naar Zuid-Amerika trok. Als bioloog had de Goirlenaar een prima baan bij faunabeheer van het ministerie van Landbouw. 'Geweldige baan, geweldige vrijheid ook. Mijn interesse lag bij roofdieren en wild. Dan is Nederland best klein.' Bovendien had hij toen de helft van zijn leven in weelde doorgebracht. 'Waarom niet een keer de andere kant bekijken? Ik ben hier niet nodig, misschien kan ik daar iets nuttigs doen? Dat was toen mijn gedachte.'

Per toeval kon hij als wildbioloog aan de slag bij de Xavante-indianen. 'Die hebben een reservaat van drie keer de Veluwe ter beschikking, 300.000 hectare. En ze hadden een jachtprobleem. Daar begreep ik niets van.' Zijn interesse was dus meteen gewekt. En hoewel de indianen in eerste instantie heel wantrouwend waren, zoals ze eigenlijk alle blanken wantrouwen, wist Leeuwenberg ze te leren inzien dat het jachtgebied niet kon bestaan zonder dat er rustgebieden werden ingericht. Het wild moest weer ‘op adem komen’ voordat er weer voldoende voedsel was. Eerdere generaties trokken verder als een gebied leeg was gejaagd.

Leeuwenberg: 'Ze moeten daar erg lachen om iemand die achter een koe aanloopt. Een plan om zelf varkens te kweken, dat liep nergens op uit. Ik snapte dat eerst niet. Maar wat voor mij logisch is, is niet per se logisch. De indianen houden heel strikt vast aan hun cultuur, hun tradities. Die gaan geen varkens voeren of ze achter een hek zetten.'

Daarna werkte de Goirlenaar mee aan een project om de wilde aardappel te stimuleren en om een onderwijssysteem op te zetten. 'De indianen zijn heel goed in politiek. Toen ze eenmaal begrepen dat blanken hun gebied bedreigden, hebben ze kinderen naar blanke gezinnen gebracht. Om je vijand te kunnen verslaan, moet je ze leren kennen.' Ze laten Leeuwenberg inmiddels niet meer los. Omdat hij steeds via een ogenschijnlijk klein project, een sneeuwbal aan het rollen krijgt.

'Ik kan het ook niet loslaten. Vanwege die ontbossing. Vroeger werden goudzoekers en stropers zonder pardon gedood door de indianen. Nu moeten we strategische personen buiten de reservaten overhalen om te helpen, via pr en via die motoren proberen om alvast één reservaat te redden. Als we dat kunnen laten zien, dan is dat weer een sneeuwbal.'

Leeuwenberg heeft het boek 'Onder jagers en krijgers' geschreven. Hierin schrijft hij over zijn bijzondere, waargebeurde ervaringen met Xavante krijgers en jager in de Braziliaanse savanne .