Concrete actie tegen kwikgebruik blijft uit
26-03-2017 De Surinaamse Krant
Honduras heeft deze week als 39e land het anti-kwik VN Minamata Verdrag geratificeerd. Vandaag de dag hebben 128 landen hun handtekening onder het verdrag geplaatst, waaronder alle landen op het Zuid-Amerikaans continent met uitzondering van Suriname, een land waar nota bene de biodiversiteit en de gezondheid van inheemsen en marrons in het binnenland iedere dag het slachtoffer zijn van kwikgebruik in de kleinschalige goudwinning. Kreken, rivieren en het Brokopondo Meer zijn ernstig verontreinigd door kwik en diverse onderzoeken door – met name buitenlandse – deskundigen hebben aangetoond. dat er binnenlandbewoners, in onder andere de dorpen Apetina en Kwakoegron, zijn met een te hoog kwikgehalte in hun haar.
Overheid sluit haar ogen
Kwik komt nog steeds, op illegale wijze, het land binnen en slechts bij verkeerscontroles tussen Nickerie en Paramaribo wordt bij toeval nu en dan gesmokkeld kwik in een auto aangetroffen en in beslag genomen, de import van kwik is immers verboden – slechts toegestaan met een vergunning voor bijvoorbeeld de medische sector. De overheid voert geen gedegen kwik ontmoedigingsbeleid. Op goudvelden zijn geen agenten en/of militairen te zien om kwik op te sporen en in beslag te nemen, laat staan de gebruikers ervan te beboeten of aan te houden. Neen, kwik wordt nog steeds gedoogd, oogluikend toegestaan. De overheid sluit haar ogen. De goudzoekers worden niet gemotiveerd om over te stappen op milieuvriendelijke goudwinning. Ooit was er sprake van een fonds dat in het leven zou worden geroepen, waarop goudzoekers een beroep zouden kunnen doen om milieuvriendelijke goudwinningsapparatuur aan te kunnen schaffen. Neen, de overheid is passief en is dat ook als het gaat om de ondertekening van het Minamata Verdrag.
Het verdrag
Het verdrag
Op 10 oktober 2013 hebben 147 landen het Minamata-verdrag in Japan 'getekend'. Landen die dit verdrag tekenen, committeren zich eraan kwik volledig uit te bannen. Suriname was aanwezig en is akkoord gegaan met de tekst ervan, maar heeft het verdrag niet – en nog steeds niet – ondertekend. De reden hiervoor was, dat de regering eerst wilde onderzoeken of ze zich zouden kunnen houden aan de regels uit het verdrag. De regering heeft wel de intentie uitgesproken om kwik uit te bannen, maar sindsdien is er weinig vanuit de regering gedaan, met uitzondering van een of twee informatieve bijeenkomsten. Maar, niets is concreet gedaan om kwik uit te bannen, integendeel. Zelfs een actie-initiatief, No Kwik, werd in het leven geroepen om aandacht te vragen voor kwikgebruik en de gevolgen ervan, maar na een actieve en enthousiaste start - met name op het internet, social media - en gesteund door bekende Surinamers, die graag in de publiciteit komen, lijkt het initiatief inmiddels alweer een slapend bestaan te leiden (het laatste nieuws op de website van No Kwik dateert van 2015).
Dat wereldwijd verdrag inzake kwik bevat veertig artikelen die betrekking hebben op de risico's van kwik voor de menselijke gezondheid en het milieu. De naam van het verdrag verwijst naar de Japanse stad Minamata, waar de bevolking in de jaren 1950-1960 het slachtoffer werd van een ernstige kwikvergiftiging, meer bekend als de Minamataziekte.
Het doel van het verdrag is het beschermen van de menselijke gezondheid en het milieu tegen de uitstoot van kwik en kwikverbindingen. De artikelen van dit verdrag hebben onder andere betrekking op het winnen van kwik en de handel daarin, het gebruik van kwik in producten en productieprocessen, de maatregelen die getroffen moeten worden ter vermindering van de uitstoot van kwik in de kleinschalige goudmijnbouw en op maatregelen voor het verminderen van emissies van productieprocessen. Het verdrag wordt van kracht zodra 50 landen het geratificeerd hebben. Anno eind maart 2017 hebben 128 landen het verdrag getekend en 40 landen hebben het verdrag geratificeerd (zie onderaan).
NIMOS weet zich geen raad met Minamata Verdrag
Het doel van het verdrag is het beschermen van de menselijke gezondheid en het milieu tegen de uitstoot van kwik en kwikverbindingen. De artikelen van dit verdrag hebben onder andere betrekking op het winnen van kwik en de handel daarin, het gebruik van kwik in producten en productieprocessen, de maatregelen die getroffen moeten worden ter vermindering van de uitstoot van kwik in de kleinschalige goudmijnbouw en op maatregelen voor het verminderen van emissies van productieprocessen. Het verdrag wordt van kracht zodra 50 landen het geratificeerd hebben. Anno eind maart 2017 hebben 128 landen het verdrag getekend en 40 landen hebben het verdrag geratificeerd (zie onderaan).
NIMOS weet zich geen raad met Minamata Verdrag Om richting ratificering van het verdrag te werken gaf het Nationaal Instituut voor Milieu en Ontwikkeling in Suriname (NIMOS) 14 maart 2013 met een seminar de eerste stap om het gebruik van kwik volledig uit te bannen. Het thema ‘Minimalisering en voorkomen van kwikgebruik in Suriname’, stond centraal, met het oog op de herdenking van het 15-jarig bestaan van het instituut de volgende dag. Dat seminar had dus moeten leiden tot het ratificeren van het Minamata Verdrag later dat jaar.
Farsia Hausil, juriste bij het Nimos, nam de inhoud van het verdrag met de deelnemers door. Volgens haar is dit het eerste verdrag, dat specifiek is gericht op het tegengaan van kwikgebruik, vooral in de kleinschalige mijnbouwindustrie.
Waarnemend directeur van het NIMOS, Cedric Nelom, haalde aan dat deze eerste stap moest leiden tot een beleidsdocument. Daarin zou komen vast te staan wat er gedaan moet worden om partij te worden bij het verdrag. Op het seminar werd veel aandacht besteed aan het kwikgebruik in Suriname. De wetenschappers Dennis Wip en Paul Ouboter van de Anton de Kom Universiteit van Suriname, verzorgden presentaties over kwikgebruik in de kleinschalige goudwinning en de schadelijke effecten ervan voor lucht, bodem en water. Wip had speciaal voor het seminar recente metingen verricht in Paramaribo van kwikgehalte in de atmosfeer. Daaruit bleek, dat de concentratie kwik in de atmosfeer vele malen hoger is dan toegestane normen van internationale instituten.
Een maand later, 6 november 2013, liet het Nationaal Instituut voor Milieu en Ontwikkeling in Suriname (NIMOS) weten druk doende te zijn om door middel van een reeks consultaties en veldonderzoeken, een analyse te krijgen van de situatie op dat moment met betrekking tot het kwikgebruik en de mogelijke consequenties indien Suriname het verdrag ratificeert.
Een maand later, 6 november 2013, liet het Nationaal Instituut voor Milieu en Ontwikkeling in Suriname (NIMOS) weten druk doende te zijn om door middel van een reeks consultaties en veldonderzoeken, een analyse te krijgen van de situatie op dat moment met betrekking tot het kwikgebruik en de mogelijke consequenties indien Suriname het verdrag ratificeert.
Er was al een zogenoemde quick scan gemaakt, diverse actoren zoals importeurs, goudopkoop- en verwerkingsbedrijven en goudzoekers zouden worden geconsulteerd en het was de bedoeling dat een zogenaamde road map aan de regering zou worden overhandigd, zodat Suriname nog dat jaar – 2013 dus! – het Minamata Verdrag zou kunnen ondertekenen. Suriname zal dan aanspraak kunnen maken op een Global Environment Facility Trust Fund en zich moeten onderwerpen aan de bepalingen die in een nationaal actieplan zijn opgesteld.
Maar, in 2013 werd het Minamata Verdrag niet door Suriname getekend, laat staan geratificeerd. Het waren dus mooie, loze, woorden geweest van NIMOS-directeur Nelom, die nu niet overkomt als iemand met doorzettingsvermogen, daadkracht en met deskundigheid. Daarenboven lijkt zijn instituut een verlengstuk van de regering en werkt nauwelijks tot niet pro-actief.
Advies-rapport NIMOS Nimanate Verdrag zonder advies....
Maar, in 2013 werd het Minamata Verdrag niet door Suriname getekend, laat staan geratificeerd. Het waren dus mooie, loze, woorden geweest van NIMOS-directeur Nelom, die nu niet overkomt als iemand met doorzettingsvermogen, daadkracht en met deskundigheid. Daarenboven lijkt zijn instituut een verlengstuk van de regering en werkt nauwelijks tot niet pro-actief.
Advies-rapport NIMOS Nimanate Verdrag zonder advies....
Voor het importeren van kwik is officieel een vergunning nodig. In de praktijk wordt deze vergunning niet gebruikt. Officieel is er geen kwik aanwezig in Suriname, omdat de vergunning niet is gebruikt. De onderzoekers zeiden te vermoeden dat het kwik vanuit Guyana en Brazilië het land in wordt gesmokkeld. Maar, die wetenschap is bij iedere Surinaamse burger bekend, daarvoor hoeft die geen onderzoeker te zijn.
Het ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij (LVV) beschikt niet over voldoende mensen, kennis en technologie om toe te zien op het gebruik van kwik en de gevolgen hiervan. Verder ontbreekt goede wet- en regelgeving op het gebied van milieu. Zo is er nog altijd geen Milieuwet in Suriname.
Na de bekendmaking van de resultaten van het NIMOS-onderzoek is verdere actie uitgebleven om het Minamata Verdrag te ondertekenen. Typisch een staaltje van traag Surinaams beleid, voor zover in deze kwestie van beleid gesproken worden.
Het NIMOS bracht in juli 2014 onderstaand Advies Document Betreffende het Minamata Verdrag uit, waarschijnlijk het resultaat van eerder genoemd onderzoek. Maar, van een concreet advies is echter geen sprake. Ook is in het document geen inhoudelijk concreet advies geformuleerd voor de regering inzake ondertekening en ratificering van het verdrag.
'Het Nationaal Instituut voor Milieu en Ontwikkeling in Suriname, als milieu technisch adviesorgaan van het Kabinet van de President, tracht met dit document richting te geven aan de Regering van de Republiek Suriname bij het nemen van een weloverwogen besluit inzake het ratificeren van het Minamata verdrag. Dit document bestaat uit beleidsgebieden en een stappenplan inhoudende de activiteiten die geïmplementeerd moeten worden om het gebruik van kwik in Suriname gefaseerd uit te bannen.', zo is te lezen in het 'Advies'. Grote vraag is of met dit zogenoemd advies iets is gedaan door de regering. Het antwoord is waarschijnlijk 'neen'.
Op NIMOS-website ook dit document geplaatst, in augustus 2015, dus een jaar na publicatie van een advies, komt het NIMOS met tekst en uitleg over het verdrag en zo'n drie jaar nadat deze organisatie zich ging 'bezighouden' met het verdrag.... Overigens is bijna alle informatie op die website gedateerd. Zo dateert het laatste jaarverslag van dit zogenoemd instituur van 2008 (!).
Zoveelste workshop juni 2016
Na de bekendmaking van de resultaten van het NIMOS-onderzoek is verdere actie uitgebleven om het Minamata Verdrag te ondertekenen. Typisch een staaltje van traag Surinaams beleid, voor zover in deze kwestie van beleid gesproken worden.
Het NIMOS bracht in juli 2014 onderstaand Advies Document Betreffende het Minamata Verdrag uit, waarschijnlijk het resultaat van eerder genoemd onderzoek. Maar, van een concreet advies is echter geen sprake. Ook is in het document geen inhoudelijk concreet advies geformuleerd voor de regering inzake ondertekening en ratificering van het verdrag.
'Het Nationaal Instituut voor Milieu en Ontwikkeling in Suriname, als milieu technisch adviesorgaan van het Kabinet van de President, tracht met dit document richting te geven aan de Regering van de Republiek Suriname bij het nemen van een weloverwogen besluit inzake het ratificeren van het Minamata verdrag. Dit document bestaat uit beleidsgebieden en een stappenplan inhoudende de activiteiten die geïmplementeerd moeten worden om het gebruik van kwik in Suriname gefaseerd uit te bannen.', zo is te lezen in het 'Advies'. Grote vraag is of met dit zogenoemd advies iets is gedaan door de regering. Het antwoord is waarschijnlijk 'neen'.
Op NIMOS-website ook dit document geplaatst, in augustus 2015, dus een jaar na publicatie van een advies, komt het NIMOS met tekst en uitleg over het verdrag en zo'n drie jaar nadat deze organisatie zich ging 'bezighouden' met het verdrag.... Overigens is bijna alle informatie op die website gedateerd. Zo dateert het laatste jaarverslag van dit zogenoemd instituur van 2008 (!).
Zoveelste workshop juni 2016
Pas medio juni 2016 (!) kwam het verdrag weer eens in beeld bij de overheid. Toen werd contact gezocht met het Basel Convention Regional Center for the Caribbean (BCRC - een organisatie die niet echt actief blijkt te zijn, de homepage van de website van het BCRC heeft 17 december 2014 (!) een laatste bericht geplaatst) om het kwikgebruik in de goudsector in Suriname te verminderen. Om dat doel te bereiken ondernam de overheid stappen om het verdrag te ratificeren.
Ene Haydi Berrenstein, coördinatrice en adviseur Milieubeleid, een werkarm van het Kabinet van de President, beweerde toen dat het verdrag Suriname zou helpen om fondsen te werven,om het milieu veilig te maken en bewustwording kweken bij de gemeenschap. De overheid zat, zo zei ze, medio juni 2016 in de uitvoeringsfase van het ratificeren van het verdrag... Een driedaagse workshop werd in drie landen georganiseerd die het Minimata Verdrag nog niet hadden getekend namelijk, Suriname, Jamaica en Trinidad & Tobago. Diverse milieuinstanties en bedrijven die goud winnen waren voor de workshop uitgenodigd. De doelen van het project en de workshop waren het creëren van effectieve besluitvormingsprocessen op nationaal niveau, kennis opdoen van de kwikafval-loop en het raamwerk dat belangrijk is voor milieuvriendelijk beheer van kwik, bewustwording over kwikafval, overheden assisteren bij de uitvoering voor het milieuvriendelijk beheren van afval, ondersteuning bij het Minamata Verdrag en bewustwording met betrekking tot de gevaren en risico’s die kwik en kwikafval met zich meebrengen.
Ene Haydi Berrenstein, coördinatrice en adviseur Milieubeleid, een werkarm van het Kabinet van de President, beweerde toen dat het verdrag Suriname zou helpen om fondsen te werven,om het milieu veilig te maken en bewustwording kweken bij de gemeenschap. De overheid zat, zo zei ze, medio juni 2016 in de uitvoeringsfase van het ratificeren van het verdrag... Een driedaagse workshop werd in drie landen georganiseerd die het Minimata Verdrag nog niet hadden getekend namelijk, Suriname, Jamaica en Trinidad & Tobago. Diverse milieuinstanties en bedrijven die goud winnen waren voor de workshop uitgenodigd. De doelen van het project en de workshop waren het creëren van effectieve besluitvormingsprocessen op nationaal niveau, kennis opdoen van de kwikafval-loop en het raamwerk dat belangrijk is voor milieuvriendelijk beheer van kwik, bewustwording over kwikafval, overheden assisteren bij de uitvoering voor het milieuvriendelijk beheren van afval, ondersteuning bij het Minamata Verdrag en bewustwording met betrekking tot de gevaren en risico’s die kwik en kwikafval met zich meebrengen.
Kortom, informatie die feitelijk al sedert 2013 bekend was.
Duidelijk uit het voren gaande blijkt, dat de Surinaamse regering weinig trek heeft om het Minamata Verdrag te ondertekenen en ratificeren. Immers, ondertekening en ratificering zou de regering verplichten om eindelijk eens echt, en dus serieus, werk te maken van het uitbannen van kwik.
Tot slot
Duidelijk uit het voren gaande blijkt, dat de Surinaamse regering weinig trek heeft om het Minamata Verdrag te ondertekenen en ratificeren. Immers, ondertekening en ratificering zou de regering verplichten om eindelijk eens echt, en dus serieus, werk te maken van het uitbannen van kwik.
Tot slot Suriname maakt zich op Zuid-Amerikaans continent belachelijk
Hoe is het mogelijk dat Suriname weer eens het 'lelijke eendje' in Zuid-Amerika is? Waarom is het landen als Colombia, Guyana en Brazilië wel gelukt om het Minamata Verdrag te ratificeren, landen waar de autoriteiten met dezelfde problemen rond kwik te maken hebben als in Suriname.
Het NIMOS had in een veel eerder stadium al in actie moeten komen.
Maar, traag handelen lijkt synoniem voor Suriname...... Een land waar kwikgebruik in de kleinschalige goudwinning al vele jaren door de regering wordt gedoogd en waar geen enkele concrete actie wordt ondernemen om kwik uit te bannen. Nimmer zijn er gerichte acties geweest in goudwinningsgebieden door bijvoorbeeld het Korps Politie Suriname en het Nationaal Leger om kwik in beslag te nemen en om de gebruikers ervan te beboeten. De eerste goudzoeker die kwik gebruikt moet nog voor een rechter verschijnen.
Suriname maakt zich met dit trage handelen wat betreft het Minamata Verdrag weer eens ronduit belachelijk en ongeloofwaardig. Hieruit blijkt ook weer eens, dat Suriname overduidelijk met kwik in de maag zit, vooral omdat deskundigheid en doortastend beleid ontbreken en met slechts een paar workshops – met iedere keer hetzelfde verhaal – wordt kwik echt niet verbannen. Maar, dat begrijpen de vermeende deskundigen bij onder andere het NIMOS, schoothondje van de regering, niet.
(Red. De Surinaamse Krant, zondag 26 maart 2017)
Het NIMOS had in een veel eerder stadium al in actie moeten komen.
Maar, traag handelen lijkt synoniem voor Suriname...... Een land waar kwikgebruik in de kleinschalige goudwinning al vele jaren door de regering wordt gedoogd en waar geen enkele concrete actie wordt ondernemen om kwik uit te bannen. Nimmer zijn er gerichte acties geweest in goudwinningsgebieden door bijvoorbeeld het Korps Politie Suriname en het Nationaal Leger om kwik in beslag te nemen en om de gebruikers ervan te beboeten. De eerste goudzoeker die kwik gebruikt moet nog voor een rechter verschijnen.
Suriname maakt zich met dit trage handelen wat betreft het Minamata Verdrag weer eens ronduit belachelijk en ongeloofwaardig. Hieruit blijkt ook weer eens, dat Suriname overduidelijk met kwik in de maag zit, vooral omdat deskundigheid en doortastend beleid ontbreken en met slechts een paar workshops – met iedere keer hetzelfde verhaal – wordt kwik echt niet verbannen. Maar, dat begrijpen de vermeende deskundigen bij onder andere het NIMOS, schoothondje van de regering, niet.
(Red. De Surinaamse Krant, zondag 26 maart 2017)
LIST OF SIGNATORIES AND FUTURE PARTIES
Number of Signatories: 128
Number of Parties: 40
Number of Parties: 40
| Participant | Signature | Ratification, Acceptance (A), Approval (AA), Accession (a) |
|---|---|---|
| Albania | 09/10/2014 | |
| Angola | 11/10/2013 | |
| Antigua and Barbuda | 23/09/2016 (a) | |
| Argentina | 10/10/2013 | |
| Armenia | 10/10/2013 | |
| Australia | 10/10/2013 | |
| Austria | 10/10/2013 | |
| Bangladesh | 10/10/2013 | |
| Belarus | 23/09/2014 | |
| Belgium | 10/10/2013 | |
| Benin | 10/10/2013 | 07/11/2016 |
| Bolivia (Plurinational State of) | 10/10/2013 | 26/01/2016 |
| Botswana | 03/06/2016 a | |
| Brazil | 10/10/2013 | |
| Bulgaria | 10/10/2013 | |
| Burkina Faso | 10/10/2013 | |
| Burundi | 14/02/2014 | |
| Cambodia | 10/10/2013 | |
| Cameroon | 24/09/2014 | |
| Canada | 10/10/2013 | |
| Central African Republic | 10/10/2013 | |
| Chad | 25/09/2014 | 24/09/2015 |
| Chile | 10/10/2013 | |
| China | 10/10/2013 | 31/08/2016 |
| Colombia | 10/10/2013 | |
| Comoros | 10/10/2013 | |
| Congo, Republic of the | 08/10/2014 | |
| Costa Rica | 10/10/2013 | 19/01/2017 |
| Côte d´Ivoire | 10/10/2013 | |
| Croatia | 24/09/2014 | |
| Cyprus | 24/09/2014 | |
| Czech Republic | 10/10/2013 | |
| Denmark | 10/10/2013 | |
| Djibouti | 10/10/2013 | 23/09/2014 |
| Dominican Republic | 10/10/2013 | |
| Ecuador | 10/10/2013 | 29/07/2016 |
| Ethiopia | 10/10/2013 | |
| European Union | 10/10/2013 | |
| Finland | 10/10/2013 | |
| France | 10/10/2013 | |
| Gabon | 30/06/2014 | 24/09/2014 (A) |
| Gambia | 10/10/2013 | 07/11/2016 |
| Georgia | 10/10/2013 | |
| Germany | 10/10/2013 | |
| Ghana | 24/09/2014 | 23/03/2017 |
| Greece | 10/10/2013 | |
| Guatemala | 10/10/2013 | |
| Guinea | 25/11/2013 | 21/10/2014 |
| Guinea-Bissau | 24/09/2014 | |
| Guyana | 10/10/2013 | 24/09/2014 |
| Honduras | 24/09/2014 | 22/03/2017 |
| Hungary | 10/10/2013 | |
| India | 30/09/2014 | |
| Indonesia | 10/10/2013 | |
| Iran (Islamic Republic of) | 10/10/2013 | |
| Iraq | 10/10/2013 | |
| Ireland | 10/10/2013 | |
| Israel | 10/10/2013 | |
| Italy | 10/10/2013 | |
| Jamaica | 10/10/2013 | |
| Japan | 10/10/2013 | 02/02/2016 (A) |
| Jordan | 10/10/2013 | 12/11/2015 |
| Kenya | 10/10/2013 | |
| Korea, Republic of | 24/09/2014 | |
| Kuwait | 10/10/2013 | 3/12/2015 |
| Latvia | 24/09/2014 | |
| Lesotho | 12/11/2014 (a) | |
| Liberia | 24/09/2014 | |
| Libya | 10/10/2013 | |
| Liechtenstein | 01/02/2017 (a) | |
| Lithuania | 10/10/2013 | |
| Luxembourg | 10/10/2013 | |
| Madagascar | 10/10/2013 | 13/05/2015 |
| Malawi | 10/10/2013 | |
| Malaysia | 24/09/2014 | |
| Mali | 10/10/2013 | 27/05/2016 |
| Malta | 08/10/2014 | |
| Mauritania | 11/10/2013 | 18/08/2015 |
| Mauritius | 10/10/2013 | |
| Mexico | 10/10/2013 | 29/09/2015 |
| Moldova, Republic of | 10/10/2013 | |
| Monaco | 24/09/2014 | 24/09/2014 |
| Mongolia | 10/10/2013 | 28/09/2015 |
| Montenegro | 24/09/2014 | |
| Morocco | 06/06/2014 | |
| Mozambique | 10/10/2013 | |
| Nepal | 10/10/2013 | |
| Netherlands | 10/10/2013 | |
| New Zealand | 10/10/2013 | |
| Nicaragua | 10/10/2013 | 29/10/2014 |
| Niger | 10/10/2013 | |
| Nigeria | 10/10/2013 | |
| Norway | 10/10/2013 | |
| Pakistan | 10/10/2013 | |
| Palau | 09/10/2014 | |
| Panama | 10/10/2013 | 29/09/2015 |
| Paraguay | 10/02/2014 | |
| Peru | 10/10/2013 | 21/01/2016 |
| Philippines | 10/10/2013 | |
| Poland | 24/09/2014 | |
| Romania | 10/10/2013 | |
| Russian Federation | 24/09/2014 | |
| Samoa | 10/10/2013 | 24/09/2015 |
| Senegal | 11/10/2013 | 03/03/2016 |
| Serbia | 09/10/2014 | |
| Seychelles | 27/05/2014 | 13/01/2015 |
| Sierra Leone | 12/08/2014 | 1/11/2016 |
| Singapore | 10/10/2013 | |
| Slovakia | 10/10/2013 | |
| Slovenia | 10/10/2013 | |
| South Africa | 10/10/2013 | |
| Spain | 10/10/2013 | |
| Sri Lanka | 08/10/2014 | |
| Sudan | 24/09/2014 | |
| Swaziland | 21/09/2016 (a) | |
| Sweden | 10/10/2013 | |
| Switzerland | 10/10/2013 | 25/05/2016 |
| Syrian Arab Republic | 24/09/2014 | |
| Tanzania, United Republic of | 10/10/2013 | |
| The former Yugoslav Republic of Macedonia | 25/07/2014 | |
| Togo | 10/10/2013 | 03/02/2017 |
| Tunisia | 10/10/2013 | |
| Turkey | 24/09/2014 | |
| Uganda | 10/10/2013 | |
| United Arab Emirates | 10/10/2013 | 27/04/2015 |
| United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland | 10/10/2013 | |
| United States of America | 06/11/2013 | 06/11/2013 (A) |
| Uruguay | 10/10/2013 | 24/09/2014 |
| Venezuela (Bolivarian Republic of) | 10/10/2013 | |
| Viet Nam | 11/10/2013 | |
| Yemen | 21/03/2014 | |
| Zambia | 10/10/2013 | 11/03/2016 |
| Zimbabwe | 11/10/2013 |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten