Den Blauwvinger: Minister Dodson en het WWF Guianas op ramkoers

COLUMN: Maar, wie heeft gelijk inzake kwestie zandafgravingen Braamspunt aan zijn zijde?

(Bron: Red. De Surinaamse Krant/Google Earth)

Leven beschermde zeeschildpadden in gevaar door hervatten schelpzandafgravingen

23-02-2017  Den Blauwvinger/De Surinaamse Krant


De Surinaamse minister van Natuurlijke Hulpbronnen, Regilio Dodson, en het WWF Guianas zijn gebrouilleerd. Dodson is deze maand hard in aanvaring gekomen met de directeur van de Surinaamse tak van het WWF Guianas, Laurens Gomes. Verwijten en harde woorden vlogen en vliegen over en weer. Aanleiding voor de bonje tussen beide heren is het besluit van Dodson om vier bedrijven – NV Sarika, Gebroeders Soebratie NV, Rock & Dirt Shippers NV en Handelmij Dharmsing NV – weer toestemming te verlenen om zand af te graven te Braamspunt, een zandtong op de uiterste westpunt van het district Commewijne in de gemeenschappelijke uitmonding van de Suriname- en Commewijnerivier. Het gebied werd in 2015 door de regering aangewezen als bijzonder beheersgebied, omdat het van belang is voor diverse vogelsoorten en beschermde zeeschildpadden.

In 2015 had het WWF Guianas op verzoek van het ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen (NH) het initiatief genomen tot een gedegen onderzoek, wat uitmondde in een advies om zandafgraving langs de gehele kust stop te zetten. Het WWF Guianas staat nog steeds achter dit advies, ook als het gaat om het westelijke deel van Braamspunt.

Verbod op schelpzandafgravingen per 1 januari 2016

Dodson besloot per 1 januari 2016 het afgraven van schelp en schelpzand in de kustvlakte te verbieden. Alle uitgegeven vergunningen en toestemmingen voor het ontginnen van schelpen en schelpzand werden per die datum ingetrokken.

Door klimatologische veranderingen in de Caribische regio en de effecten hiervan op Suriname, moest er nader gekeken worden naar alle factoren die directe negatieven invloeden kunnen hebben op de kust van Suriname, zo liet het ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen weten. Er moesten enkele indringende studies verricht worden om optimale strategieën te ontwikkelen ter bescherming van de kust.

De studie 'Assessment of impacts of coastal sea shell and sandmining', zou in samenwerking met het WWF worden uitgevoerd.

In de eerste week van oktober 2016 werd het resultaat van de studie 'Asessment of impacts of coastal sea shell and sandmining', die ongeveer zes maanden heeft geduurd, gepresenteerd door het WWF aan onder andere districtscommissarissen, districtscommissarissen in spe, de politie, bestuursambtenaren en mijninspecteurs van de Geologisch Mijnbouwkundige Dienst.

Volgens Kathleen Gersie, 'Coastal Morphologist', zijn ritsen de afgelopen jaren belangrijk geweest als natuurlijke bescherming van de kust tegen zeegolven. Bij toekomstige initiatieven voor 'coastal zone management’ moet de rol van de schelpen meegenomen worden. Er zal een groter bewustzijn moeten komen onder bevolking en participatie van alle betrokkenen en lokale autoriteiten over het functioneren van de Surinaamse kust en de belangrijkheid van ritsen, modderbanken en mangroven.

Mevrouw Gersie gaf verder aan, dat de weinige stranden in Suriname beschermd moeten worden. Er moeten regels en wetten komen met betrekking tot mijnactiviteiten. De rol van deze stranden als natuurlijke kustbescherming, recreatieplaats en broedplaats voor zeeschildpadden moet benadrukt worden. Ook zal uitgekeken moeten worden naar andere alternatieven voor constructie doeleinden.

Ruim jaar na verbod mag toch weer zand worden afgegraven

WWF Guianas furieus tot verbazing minister Dodson

Tot ontzetting van het WWF Guianas en anderen maakte de minister 16 februari 2017 via de media bekend, dat vier zogenoemde concessiehouders weer zand mogen afgraven te Braamspunt. Het WWF reageerde furieus, maar de minister snapte de verontwaardiging van de natuurbeschermingsorganisatie niet, omdat zaken zouden zijn besproken met het WWF. Gomes zei meteen, dat toen het ministerie had gevraagd een advies te helpen formuleren voor het verlenen van de ontheffing, het WWF uitdrukkelijk had geantwoord geen officieel advies te zullen geven om het afgraven van zand legitiem te maken. Dodson heeft met zijn verklaring duidelijk de gemeenschap een rad voor de ogen gedraaid, aldus het WWF.

'Onze rol kan niet verdergaan dan adviezen geven om het beleid van het ministerie te ondersteunen om geen zandafgravingen te doen. Dat beleid is volledig gebaseerd op de studie die is gedaan', zei Gomes. Hij bevestigde, dat na een telefoongesprek op 31 januari met het ministerie, het WWF samen met de universiteit en het Green Heritage Fund Suriname een advies had geformuleerd. De indruk ontstond, dat er verder gesproken zou worden, voordat een definitief besluit zou worden genomen, gezien de goede samenwerking tussen het WWF en NH. Het WWF zou overigens bewijsmateriaal aan het ministerie hebben overlegd waaruit blijkt, dat de zandafgravingen schadelijk zijn voor de bedreigde zeeschildpadden die daar hun eieren leggen. Het WWF heeft ook begrip getoond voor de druk die er zou zijn om zand af te graven en het in stand houden van een economische sector. Aan het ministerie werd echter het dringende verzoek gedaan om het besluit om ontheffing te verlenen in heroverweging te nemen.

Dodson zou advies WWF geen zandafgravingen te laten plaatsvinden hebben genegeerd

Op 17 februari werd Gomes echter geconfronteerd met het feit, dat al een dag eerder de zandafgravingen weer waren begonnen. Hij wees het ministerie er schriftelijk op, dat het advies vanuit de oorspronkelijke studie, waaruit een regeringsbesluit is voortgevloeid om geen zandafgravingen te laten plaatsvinden, nog altijd overeind staat. Dat advies was om geen tijdelijke ontheffing te verlenen voor zandafgraving langs de gehele kust, door de actieve kust beschermende functie.

Volgens Dodson, is er veel aanwinst van schelpzand ten westen van Braamspunt. Daar leggen de zeeschildpadden geen eieren volgens Dodson. De concessiehouders mogen alleen in het gedeelte waar landaanwinst plaatsvindt graven. Er vindt ook regelmatige controle plaats. Het besluit om de concessiehouders weer toe te staan om zand af te graven is genomen tijdens een regeringsvergadering. Ministers stelden vragen over het stopzetten van de afgravingen, terwijl voor diverse doeleinden zand nodig is. Hieruit zou de conclusie getrokken mogen worden, dat Dodson door zijn collega's was aangezet om zijn besluit te nemen en dat economische redenen zwaarder wegen dan de bescherming van een uniek gebied en van bedreigde en beschermde zeeschildpadden.

Het gaat vooral om de lederrug zeeschildpad ofwel aitkanti (Dermochelys coriacea)- deze soort heeft op de zogenoemde Rode Lijst van het IUCN de status 'kwetsbaar' – en de groene zeeschildpad ofwel krapé (Chelonia mydas) – deze soort heeft de status 'bedreigd'. De IUCN Rode Lijst van bedreigde soorten is de meest uitgebreide en meest gebruikte informatiebron over de status van dier- en plantensoorten over de hele wereld. Door te laten zien welke dier- en plantsoorten het meeste risico lopen op uitsterven moedigt de Rode Lijst aan tot actie om soorten te beschermen. 

De IUCN Rode Lijst is een uitgebreide informatiebron over bedreigingen, ecologische eisen en leefgebieden van soorten, en over beschermingsmaatregelen die genomen kunnen worden om uitsterving tegen te gaan of te voorkomen. De lijst wordt samengesteld aan de hand van een objectief systeem voor de beoordeling van het risico op uitsterven van een soort. Soorten worden beoordeeld volgens een gestandaardiseerd proces met de strenge categorieën en criteria van de IUCN Rode Lijst, wat de hoogste standaarden van wetenschappelijke documentatie, informatiebeheer, deskundige beoordeling en onderbouwing garandeert.

'Afgraven, op plekken waar geen zeeschildpadden aan land gaan, onder voorwaarden'

Ter geruststelling zei de minister, dat de vier bedrijven onder voorwaarden zand mogen afgraven. Volgens de minister is het genomen besluit verantwoord. Indien de bedrijven zich niet houden aan de voorwaarden, dan zullen de afgravingen weer stopgezet worden, aldus Dodson. Volgens de minister wordt ook geen schelpzand afgegraven op de bekende plekken waar zeeschildpadden aan land gaan. Er is alleen toestemming gegeven voor afgravingen op een nieuwe schelprits die in de periode dat niet gedolven mocht worden door de zeestroom is aangelegd. De vier ondernemers beweren, dat ze vijf kilometer verwijderd van de legplaatsen hun operaties uitvoeren.

Internationale aandacht

Maar, alle mooie woorden van de minister ten spijt, bij het WWF nam men daar geen genoegen mee en startte een mediaoffensief om haar gelijk aan te tonen. De kwestie werd onder andere belicht in het NOS Journaal.

Op de bekende actiewebsite Change.org werd 16 februari een petitie geplaatst onder de naam 'Protect the sea turtles - Stop sand mining at Braamspunt', Suriname' om te protesteren tegen het besluit van de regering toestemming te geven voor hervatting van zandafgravingen te Braamspunt aan de monding van de Surinamerivier. Intussen - donderdagochtend 23 februari 2017 - hebben 5.262 mensen de petitie getekend. Wanneer deze aan minister Regilio Dodson van Natuurlijke Hulpbronnen en de regering wordt aangeboden is niet duidelijk.

Assembleeleden hebben tijdens de openbare vergadering van 16 februari in het parlement, de regering opgeroepen het besluit terug te draaien. Het financieel belang van enkele concessiehouders weegt niet op tegen de ecologische en materiële schade die de schelpzandafgravingen tot gevolg zullen hebben, stellen zij. Dodson zei daarentegen, dat het besluit is genomen in het belang van de bouw- en constructiesector. De industriële vraag naar schelpzand is dringend en enorm. Het zal volgens de minister enige tijd vergen voordat overgestapt kan worden naar alternatieve grondstoffen. Volgens Assembleeleden zijn die er wel, zoals een gelijksoortig product dat door het staatsbedrijf Grassalco wordt geleverd.

Steun voor WWF uit onverwachte hoek

Het WWF en andere opponenten van de hervatte schelpzandafgravingen kregen op 21 februari onverwacht steun uit onverwachte hoek. De Algemene Aannemers Vereniging (AAV) vindt het niet te rechtvaardigen en bovendien niet noodzakelijk om schelpen en zand af te graven te Braamspunt. 'Wij als AAV en haar leden, adviseren dan ook om deze Braamspunt schelpen niet te kopen, omdat wij niet medeplichtig willen zijn aan de milieu- en natuurschade die onomkeerbaar is', zei voorzitter Anthony Wong. De vereniging stelde, dat de actie van Dodson ook niet geloofwaardig overkomt en niet op waarheid berust. 'Wij hebben al eerder geschreven dat er alternatieven zijn.'

Wong zei, dat de schelpen van Braamspunt van mindere kwaliteit zijn. 'Het zoutgehalte is te hoog om te gebruiken in de bouwsector. Vanwege dit hoge zoutgehalte, zijn deze schelpen ook niet als opvulling voor de tuin te gebruiken.' De bouwsector werkt met rivierzand, dat een heel goed alternatief is. 'Nu wordt rivierzand gebruikt, dat niet in de kustvlakte wordt gegraven maar in de bovenloop van de rivieren.'

'WWF maakt Suriname internationaal zwart'

Ondertussen is minister Dodson het optreden van het WWF Guianas en de beschuldigingen aan zijn adres en verkondigde leugens, verdraaiingen, beu en eiste woensdag 22 februari, dat die organisatie publiekelijk diverse onwaarheden corrigeert.

'Wie heeft eerder gedurfd om zandafgravingen stop te zetten? Ik heb waarheidsgetrouw aangegeven dat wij op basis van adviezen van het WWF hebben gehandeld. Nu wordt er gedaan alsof ik leugens vertel. Het WWF doet zelfs mee met acties van milieuactivisten en maakt Suriname ook internationaal zwart. Achteraf wil de vertegenwoordiger van WWF in Suriname, Laurens Gomes, met mij praten en de zaak rond Braamspunt bespreken. Ik vind dit hypocriet. Ik laat mij de les niet lezen door WWF.'

Gomes heeft volgens Dodson op 12 januari een gesprek gehad met NH over schelpafgravingen in de jonge kustvlakte. Aangegeven werd, dat onder strikte voorwaarden schelpafgravingen wel mogelijk zijn.

'Naar aanleiding van dit gesprek delen wij hier ons advies voor de ontwikkeling van de strikte voorwaarden voor eventuele ontheffing voor het mijnen van schelpzandafzettingen, conform afspraken die wij in persoon hierover gemaakt hebben. Wij hebben er van onze zijde voor gekozen om dit niet teveel een officieel karakter te geven, omdat we willen voorkomen dat dit advies door derde partijen gezien zou kunnen worden als het geven van legitimiteit aan bepaalde activiteiten of anderzijds tot onjuiste conclusies zou kunnen leiden over de adviserende rol van WWF Guianas', 

citeerde de minister uit een e-mail van Gomes.

'Nu er zoveel kwaad geschied is, waarbij ik uitgemaakt ben dat ik het volk misleid heb, wil men met mij komen praten. Mijn eis is dat er eerst een publiekelijke verontschuldiging komt van WWF, dan kunnen wij verder praten. Ik ga geen dingen accepteren die absoluut niet waar zijn', aldus Dodson.

Hervatting afgraven zand alleen voor portemonnee afgravers – Zeeschildpadden ondergeschikt

De vraag is nu of de verzuurde relatie tussen de minister en de directeur van WWF Guianas in Suriname weer vlot kan worden getrokken. Hun meningen en visies staan lijnrecht tegenover elkaar. Economische- en milieubelangen staan lijnrecht tegenover elkaar.

In dit soort kwesties worden overigens zogenoemde milieuactivisten – sommigen eenmalig vanwege de media-aandacht – nog wel eens verblind door emotie. Sommigen pretenderen milieuactivist te zijn en doen voor de camera van het NOS Journaal en ATV in Suriname alsof zij kennis dragen over de beschermde zeeschildpadden. Maar, die weten net zoveel over zeeschildpadden als de gewone man en vrouw in de straat. De door dat soort activisten geuite opmerkingen zijn vertroebeld, een tranendal. De echte deskundigen zijn echter (nog) niet gehoord of gezien.

Aan de andere zijde kan niet ontkend worden, dat de opstelling van minister Dodson dubieus te noemen is. De man is duidelijk door zijn collega-ministers op zijn plaats gezet met een verhaal over een dringend om schelpzand verlegen zittende bouwsector dringend. Maar, dat sprookje werd door de erkende aannemers van tafel geveegd. Het gaat in dezen enkel en alleen om commerciële belangen en daar worden waarschijnlijk onder andere de zeeschildpadreuzen het ongewilde slachtoffer van.

Minister Dodson zou er goed aan doen om de door de voorzitter van de aannemersvereniging gemaakte opmerkingen serieus te nemen en het afgraven van schelpzand te Braamspunt weer te verbieden, omdat het simpelweg onzinnig is. De bouw zit niet op dat zand te wachten, alleen de portemonnees van de vier bedrijven die het zand nu aan het afgraven zijn en wie weet hun connecties met een of meerdere ministers.

Hoogachtend,

Den Blauwvinger

23 februari 2017

Amsterdam-Paramaribo

Ter extra informatie: