Bioloog Ouboter: 'Duurzame goudwinning mogelijk'

Hoofd Zoölogische Collectie Surinaamse universiteit trapt open deur in

Goudzoekers weten dat duurzame goudwinning mogelijk is, maar zijn vooralsnog niet bereid erin te investeren

Onvoldoende overheidssteun

08-08-2013 Door: Paul Kraaijer

Paramaribo - 'Duurzame goudwinning en behoud van biodiversiteit is mogelijk als een aantal stappen worden gezet. Dat vindt Paul Ouboter, hoofd van de Zoölogische Collectie van de Anton de Kom Universiteit van Suriname.'

Dit is de eerste alinea van een artikel in de Ware Tijd van vandaag, donderdag 8 augustus 2013, geschreven door de Nederlandse 'milieu'journaliste Astrid van Oostrum. Aanleiding is het deze week in Paramaribo gehouden tweedaagse internationale congres over biodiversiteit in het zogenoemde Guyanaschild. Ouboter, bioloog, hield daar een inleiding over de impact van goudwinning op het milieu.

Verschillende landen in het Guyanaschild (het Guyanaschild bestaat uit Guyana, Suriname, Frans Guyana, Brazilië, Venezuela en Colombia) hebben te maken met kleinschalige goudmijnbouw en de natuur vervuilende wijze waarop dat gebeurt. In de kleinschalige mijnbouw wordt het giftige kwik gebruikt. Kleinschalige goudwinning is een belangrijke inkomstenbron, maar het is ook een groot milieuprobleem, aldus Van Oostrum in haar artikel. Weer een open deur. Het zijn algemene bewoordingen en werkelijk op geen enkele wijze enig nieuws inhoudend.

'Dit wordt nog eens groter door de afwezigheid van milieuwetgeving en de focus van regeringen op de goudwinning', aldus Ouboter. 'Ontbossing, vernietiging van de hydrologie, vertroebeling van kreken en rivieren en verandering in aquatische vegetatie en vissen. Het kwik in de voedselketen van de lokale leefgemeenschappen levert ook volksgezondheidsproblemen op.' 

Ouboter heeft deel uitgemaakt van verschillende kwikonderzoeken en luidt al jaren de noodklok wat kwikvergiftiging betreft, schrijft de Ware Tijd.

'Suriname heeft al een stap gezet om de goudsector te ordenen.' Verder stelt hij zonering, milieuwetgeving, bewustwording en trainingen in kwikvrije goudwinning voor, aldus de krant.

Berichtgeving kritiekloos en weinig informatief voor lezers
Het is zeer te betreuren dat de krant in haar berichtgeving zo oppervlakkig en voor de lezers weinig informatief en kritiekloos is. Van Oosterum kopt 'Ouboter: Duurzame goudwinning mogelijk'. Als lezer verwacht je in het artikel ergens terug te kunnen vinden hoe hij dat, het mogelijk maken van duurzame goudwinning, in Suriname gerealiseerd wil zien.

Het moge toch zo langzamerhand algemeen bekend zijn dat goud, kleinschalig, gewonnen kan worden zonder het gebruik van kwik. Wie even die moeite neemt het internet te doorspitten, met bijvoorbeeld gebruik van 'Google' vindt binnen de kortste keren allerlei milieuvriendelijke manieren om aan goudwinning te doen.

Waar blijft het fonds voor porknokkers?
Wat de journaliste verzuimt te melden is, dat het in Suriname ontbreekt aan wil en inspanning bij de overheid om de kleinschalige goudzoekers, ook wel porknokkers of (Braziliaanse) garimpeiros genoemd, middelen te bieden, zodat zij over kunnen stappen op milieuvriendelijke winningsmethoden. Was het niet Gerold Dompig, de voorzitter van het Managementteam van de presidentiële (!) Commissie Ordening Goudsector, die ergens in 2012 verkondigde dat er een fonds in het leven geroepen zou worden voor goudzoekers?! Een fonds waarop goudzoekers een beroep zouden kunnen doen voor financiële ondersteuning bij de aanschaf van milieuvriendelijke goudwinningsapparatuur. Dat fonds is er, naar mijn weten, nog steeds niet.

Daarnaast was het dezelfde Dompig die in 2012 verkondigde, met veel bravoure, dat met ingang van januari 2013 kwik zou zijn uitgebannen van de Surinaamse goudvelden....Een onzinnige aankondiging. Iedereen weet dat de grenzen van het land zo lek zijn als een mandje en dat kwik dan ook ongemerkt vanuit buurlanden als Guyana het land in gesmokkeld worden. Porknokkers en garimpeiros maken nog steeds op grote schaal gebruik van kwik en verontreinigen daardoor het water in de kreken en rivieren en schaden de gezondheid van de inheemsen en marrons in het binnenland die van dat water dagelijks gebruikmaken.

De regering neemt geen 'stevige' maatregelen om het gebruik van kwik uit te bannen. Er wordt op het gebruik ervan niet tot nauwelijks structureel gecontroleerd door agenten en/of militairen.
Naar mijn kennis is er nog nooit welke hoeveelheid kwik dan ook in een goudveld in beslag genomen.
Naar mijn kennis is er nog nooit een goudzoeker in het binnenland gearresteerd voor het gebruik van kwik, het illegaal goudwinnen of voor het schade toebrengen aan de biodiversiteit.

Met pronken alleen creëer je geen 'groene' goudwinning
Blijft de regering een dergelijk lamlendig, ongeïnteresseerd en gemakzuchtig beleid voeren, dan zullen goudzoekers kwik blijven gebruiken en de biodiversiteit, waar Suriname internationaal op allerlei fora en congressen zo mee loopt te pronken, blijven beschadigen en zelfs vernietigen, zoals het geval is het in 'beschermde' Brownsberg Natuurpark.

Een goudponton op het stuwmeer. (Foto: Ronny Asabina)

Overigens zijn er naast de goudwinningsactiviteiten op het land, ook nog eens activiteiten op rivieren en op het Afobaka stuwmeer te bespeuren. Daar varen grote goudwinningsfabrieken, zogenoemde pontons of skalians, die veel schade toebrengen aan het aquatisch leven. Dit soort goudwinning wordt door de regering toegestaan, gedoogd, op de rivieren. Nu en dan wordt er eentje van het stuwmeer verwijderd - wanneer er lokale bewoners over klagen of wanneer het kritische lid van de Nationale Assemblee (het Surinaamse parlement), Ronny Asabina (van de BEP, Broederschap en Eenheid in de Politiek), weer eens aan de bel trekt, maar binnen de kortste keren is daar weer een skalian te zien. Ook hieruit blijkt het lamlendige beleid van de regering.

Je kunt als regering wel pronken met de Commissie Ordening Goudsector, maar als die commissie zich alleen maar bezighoudt met ad hoc beleid en reageert op en als die commissie vooral met regelmaat overhoopt ligt met kleinschalige goudzoekers door ze uit bepaalde gebieden te verwijderen - denk aan het concessiegebied van de Canadese goudmijnreus IAmGold - en niet in staat is om een structureel beleid te ontwikkelen om kleinschalige goudwinning 'groen' te krijgen, dan zal de unieke biodiversiteit het slachtoffer blijven worden van goudzoekers die, terecht, aan de eigen portemonnee denken en niet aan de natuur en aan de gezondheid van lokale bewoners.....