Paradijs voor Latijns Amerika’s grootste landzoogdier gevonden

In grensgebied Peru-Bolivia leven minstens 14.500 laagland tapirs 

Onbekend hoe groot populatie in Suriname is

22-01-2013  Door: Paul Kraaijer

Paramaribo - Wetenschappers van de ‘WildlifeConservation Society’ (WCS, in het Amerikaanse New York) hebben een bloeiende populatie van laagland tapirs ontdekt in een aantal aaneengesloten afgelegen nationale natuurparken in het grensgebied van Peru en Bolivia. Deze opvallende diersoort, met zijn kleine slurfje, leeft ook in Suriname (bofru), maar het is volstrekt onbekend hoe groot de populatie daar is.

Uit een combinatie van het gebruik van opgestelde camera’s (‘camera traps’) en gesprekken met parkbeheerders en lokale jagers is de WCS tot een schatting gekomen van minstens 14.500 laagland tapirs in de regio. De populatie heeft een leefgebied dat verspreid is over vijf met elkaar verbonden natuurparken in het noordwesten van Bolivia en zuidoosten van Peru.

De studie is het resultaat van 12 jaar onderzoek naar laagland tapirs in de regio. Het resultaat van dit onderzoek, en WCS onderzoeken naar de jaguar, benadrukken het belang van dit beschermde gebied voor het behoud van Latijns Amerika’s meest charismatische wildsoorten. De onderzoeksresultaten zijn beschreven in het decembernummer van het magazine ‘Integrative Zoology’. Auteurs zijn Robert Wallace, Guido Ayala en Maria Viscara van het WCS ‘Groot Madidi-Tambopata Landschaps Programma’.

‘Het Madidi-Tambopata landschap is het leefgebied van minstens 14.500 laagland tapirs en daarmee is het het belangrijkste gebied op het continent waar de laagland tapir beschermd wordt’, aldus Robert Wallace. ‘Deze resultaten bevestigen het fundamentele belang van beschermde gebieden voor het behoud van grote diersoorten die bedreigd worden door jacht en verlies van habitat.’

De laagland tapir is het grootste landzoogdier in Zuid-Amerika, met een gewicht tot zo’n 300 kilo. De opmerkelijke snuit wordt gebruikt om bij hun voedsel, bladeren en fruit, te kunnen komen. De tapir kan gevonden worden in het regenwoud en graslandgebieden in Zuid-Amerika. Maar, ze worden bedreigd door verlies van habitat en door jacht. De laagland tapir heeft bij het IUCN (International Union for Conservation of Nature) de status ‘kwestbaar’.

Het WCS heeft gegevens verzamelend van 1.255 laagland tapirs in de regio. Die informatie kwam tot stand met behulp van wetenschappelijke observaties, foto’s gemaakt met in het regenwoud opgestelde camera’s (‘camera traps’) en vraaggesprekken met parkbeheerders van Madidi, Pilón Lajas en Apolobamba Nationale Parken in Bolivia en Bahuaja Sonene en Tambopata Nationale Parken in buurland Peru en met jagers uit 19 inheemse Takana en Tsimane’ gemeenschappen.  

Het creëren van het 19.000 vierkante kilometer grote Madidi Nationaal Park in 1995 is van groot belang geweest voor de populatie laagland tapirs. Daarvoor werd er in het gebied zeer veel door houthakkers gejaagd. Het natuurgebied is het leefgebied van elf procent van de vogelpopulatie in de wereld, meer dan 200 zoogdiersoorten, 300 vissoorten en 12.000 plantenvariëteiten.

De laagland tapir in Suriname

In Suriname wordt door de natuurbeschermingsorganisaties geen speciale aandacht besteed aan de laagland tapir en er is ook geen speciaal beschermd gebied voor het opvallende dier. Het is ook het enige land waar de jacht op het dier is toegestaan. Jagers mogen alleen in de maanden juni, juli en augustus op tapirs jagen.

Niet alleen de jacht, maar ook menselijke activiteiten als de winning van bauxiet en goud en houtkap vormen een serieuze bedreiging voor de tapir in Suriname. Met regelmaat worden tapirs in Suriname ook buiten het jachtseizoen gedood.

De tapir komt onder andere voor in Noord West Suriname, West Suriname en ook rond het natuurpark Brownsberg bij Brokopondo. In West Suriname zijn tapirs onder andere te vinden in het Centraal Suriname Natuurreservaat (district Sipaliwini), dat wordt gevormd door 1.6 miljoen hectare tropisch woud. Naast de tapir bevinden zich in dit natuurpark, dat sinds 2000 op de UNESCO Werelderfgoed Lijst staat, onder andere de jaguar, het reuzen gordeldier, de reuzen rivierotter, de luiaard, acht apensoorten en vierhonderd vogelsoorten.

Een locatie waar de tapir vaak opduikt is Kabalebo ten zuiden van Apoera in West Suriname.

Oevers van kreken en rivieren zijn favoriete verblijfplaatsen voor het dier, waar het zich tegoed kan doen aan allerlei planten, bladeren en fruit. Voor toeristen die het Nature Ressort Kabalebo bezoeken is de tapir een van de meest populaire dieren om op foto en film vast te leggen.

Jaren geleden vormde de tapir een belangrijk onderdeel van een jachtfeest op de plantage Onverwagt in het district Para. Het doden van een tapir werd beschouwd als een gunst van de winti (spirituele macht) aan de gemeenschap. Een jager kreeg dan ook speciale kracht, geluk en bescherming op zijn zoektocht naar de bofru. Het doden leverde aanzien op voor de jager. Het kon dagen duren voor een dier werd gevonden en nadat het was gedood werd eerst een oor meegenomen naar het dorp. Na het zien van het oor gingen enkele mannen van de plantage terug om de dode tapir op te halen. De kop van het dier (bofru-êdé) werd versierd met bloemen en op een houten schaal gelegd. Na het afvuren van drie schoten met een geweer werd de kop, met schaal, door een vrouw rondgedragen. Kinderen zongen het bofru-lied en zij konden voor een cent tapir-soep (bofru-supu) kopen. De rest van het vlees werd verdeeld onder de ouderen op de plantage.

Lees hier een verslag over het doden en eten van een laagland tapir in november 2008 in het dorp Botopasi, district Sipaliwini.

Maanden eerder, maart 2008, verscheen een groot artikel over de laagland tapir populatie in Suriname in onder andere de Times of Suriname en in The Surinam Highlights: